Grootspraak

Door Drs. T.P. Barendse-Cornelissen

In Perspectief van oktober 1998 spreekt Carol van Nijnatten zijn verontrusting uit over een trend: steeds meer instellingen zouden "de kwaliteit van hun dienstverlening uitsluitend bepalen aan de hand van wat heet: cliëntensatisfactie". Ik zie deze trend niet, maar dat terzijde. Van Nijnatten meent, dat er in de jeugdzorg veel werk verzet wordt door deskundigen, die iets zo speciaals doen dat de doodgewone ouder er niet over kan oordelen.

Hij trekt zelf een vergelijking met de medische wereld. Veel van wat medici doen, onttrekt zich aan het oordeel van de leek, maar veel is ook het beste door die leek te beoordelen. Een gebroken arm die een jaar na de behandeling nog pijn doet: geen cliënten satisfactie. Een gepromoveerde medewerkster van een extern deskundigenbureau die concludeert dat de moeder geruststellender is voor haar vierjarige zoon dan de vader, omdat in haar aanwezigheid het kind meer op zijn gemak was, maar over het hoofd ziet dat het jongetje met zijn vader de eerste keer voor onderzoek kwam, en met zijn moeder voor de tweede keer: geen cliënten satisfactie.

Een zevenjarige jongen die in zijn broek plast en poept en na anderhalf jaar vrijwillige uithuisplaatsing dat nog steeds doet: geen cliënten satisfactie. De instelling wil zijn verblijf continueren; de "onwillige ouders" houden deze "beslissing in het belang van hun kind" tegen. Stel je voor! Twee vaderloze kinderen van een drugsverslaafde moeder gaan van inrichting naar inrichting en van pleeggezin naar pleeggezin, tot ze - totaal verknipt en aan niemand gehecht - zes jaar later geplaatst worden bij hun grootouders die daar al die jaren om gesmeekt hadden: stel je voor dat de onwillige moeder al die "beslissingen in het belang van haar kinderen" had kunnen tegenhouden!

Een vijftienjarig meisje loopt weg omdat ze geen seksuele relatie mag onderhouden met een man van dertig; de professionals vinden het Wetboek van Strafrecht maar onzin en geven de 'gelieven' volop gelegenheid: geen cliënten satisfactie bij de ouders, en drie jaar later ook niet bij de dochter, die dan aangifte kan doen van seksueel misbruik. Ach ja, was er toch maar gevaren "op het ondeskundig kompas van leken". Een jongen die als baby van zes maanden geadopteerd was, wordt als vijftienjarige Vrijwillig uit huis geplaatst: hij is agressief, crimineel en drugsverslaafd.

De instelling doet niets voor of met hem, de psychiatrische hulp die de ouders vragen krijgt hij niet omdat zo'n geadopteerd kind toch niet te helpen valt (!); als hij op zeventienjarige leeftijd nog 38 kilo weegt en dood wil is dat zijn eigen verantwoordelijkheid, want hij is geen klein kind meer. Wat vinden de ouders? Ho, ho, de "rol als cliënt" verhindert "een neutrale beoordeling van de kwaliteit van de dienstverlening". Een vader mag geen contact met zijn tweejarig zoontje om een reden die buiten hemzelf en het kind ligt. Zal deze situatie het kind schaden? Typisch een leek die zich een oordeel aanmatigt over her werk van een deskundige.

Twee kinderen die bij vader geplaatst zijn worden tijdens een omgangsweekend door de moeder die psychiatrische problemen heeft meegenomen; vervolgens krijgt de vader omgang onder begeleiding. Nou hoor ik toch niet weer een leek die ......! Wij cliënten blijven ons een oordeel aanmatigen over de inhoud van het werk van deskundigen. Veel van dat werk voldoet namelijk niet aan huis-, tuin- en keukenlogica; veel van dat werk getuigt van harteloosheid en gebrek aan inlevingsvermogen in kinderen; veel van dat werk respecteert niet de banden die het kind met zijn familie heeft. Ouders met respect behandelen? Zich aan de wet houden? Vaak is dat grootspraak.