SINT-OEDENRODE, zaterdag

        Ad van Rooij, directeur van het Ecologisch Kennis Centrum bv in Sint-Oedenrode, is door de Keuringsdienst van Waren in Sliedrecht gevraagd zitting te nemen in een commissie, die kinderspeeltoestellen gaat onderzoeken op chemische veiligheid.

        Het verzoek werd hem twee weken geleden gedaan door Mischa Oosterwijk, nadat in deze krant een publicatie was verschenen, waarin de 51-jarige Van Rooij ernstige bezwaren uitte tegen het gebruik van zogenaamd gewolmaniseerd hout voor speeltoestellen. Dit omdat bij de productie van dit geïmpregneerde hout zwaar giftige stoffen en kankerverwekkende stoffen als arseen en chloortrioxide (chroom VI) werden gebruikt. Oosterwijk had van zijn werkgever opdracht gekregen een commissie van deskundigen samen te stellen. Hij verklaarde tegenover deze krant: 'Als blijkt dat het juist is dat dit hout chemisch verontreinigd is dan zullen speeltoestellen, die ervan vervaardigd zijn, verboden worden.' De invoer, verkoop en toepassing van met arseenverbindingen geïmpregneerd hout werd dit jaar op 9 juni wettelijk verboden.

Van Rooij, die al sinds 1988 een verbeten gevecht voert voor dit verbod, zegt: 'Het verzoek viel toevallig samen een gesprek dat ik samen met professor Anton van Putten had met de Keuringsdienst van Waren in Eindhoven. Deze dienst bestrijkt Noord-Brabant en Limburg. Van Putten had een klacht ingediend tegen het gebruik van dit type hout in kinderspeeltoestellen. Er is een gesprek geweest, waarbij een vertegenwoordiger van het ministerie van VROM, waaronder milieu valt, aanwezig was. Afgesproken is dat er een verslag gemaakt zal worden, waarna verder bekeken zal worden wat er gaat gebeuren. Na zestien jaar lijkt er eindelijk een beetje beweging in deze schrijnende zaak te zitten.'

        Dat Van Rooij nu gevraagd is om zitting te nemen in een commissie, die voor het eerst geïmpregneerd hout gaat onderzoeken op de chemische veiligheid, ziet hij als een erkenning van zijn jarenlange niet aflatende strijd.

        Tegelijkertijd ontving hij van de Tweede Kamer bericht dat zijn protest tegen het feit, dat er door het ministerie van VROM nog niets is ondernomen om de handhaving van de nieuwe wet te controleren, is doorgezonden aan alle Kamerfracties.

       Dat is op zich ook uniek, want op 31 maart 1992 liet de toenmalige minister van VROM Hans Alders, nu commissaris van de Koningin in Groningen, weten dat de stroom van protesten en rapporten, waarmee Van Rooij als klokkenluider allerlei instanties bombardeerde, voortaan voor kennisgeving zouden worden aangenomen.

       Twee jaar later - op 21 december 1994 - kreeg Alders' opvolger Margreet de Boer persoonlijk een conceptbedrijfsmilieuplan van de firma Carl Tissen Import Export bv uit Luyksgestel toegezonden, waarin melding werd gemaakt dat door het bedrijf grote hoeveelheden arseenzuur en chroomtrioxide in het milieu werden gebracht bij de productie van geïmpregneerd hout. Dit was het gevolg van een overeenkomst met de gemeente, waarin op bevel van burgemeester F.J.M. Houben, later commissaris van de Koningin in Noord-Brabant, en zijn wethouders uitsluitend geïmpregneerd mocht worden met behulp van wolmanzouten 'op straffe van een boete van ƒ 1000,- per overtreding'.
       
Arseen
        Deze wolmanzouten bevatten het verboden arseen en Tissen werd dus door de overheid verplicht ze te gebruiken. Jaren later liet hij zelf twee grondige onderzoeken uitvoeren, nadat hij achterdochtig was geworden over zijn eigen productieproces, dat overigens bij een groot aantal bedrijven in Nederland identiek was.

---

Volgende kolom

       De uitslag van de onderzoeken waren onthutsend. In deze krant verklaarde Tissen drie weken geleden: 'Als eerlijk burger heb ik daar toen melding van gemaakt bij de overheid.' Het ministerie van Milieu ondernam niets, maar burgemeester Van Poppel van Luyksgestel besloot later dat het productieproces onmiddellijk gestaakt moest worden. De gemeente zegde Tissen een schadevergoeding toe, omdat hij net voor 800.000 gulden aan investeringen had gedaan, maar deze kreeg hij nooit. Er loopt nog een proces over voor de hoge raad.

        Eigenaar Carl Tissen eiste op 17 juli 1996 in een brief van de Vaste Kamercommissie voor milieubeheer een onderzoek tegen de regionaal inspecteur voor hygiëne van het milieu voor Noord-Brabant, dr. H.A.M.A. de Vries.

       Hij schreef onder meer: 'In mijn brief aan de minister van VROM heb ik zeer nadrukkelijk kenbaar gemaakt dat arseen een zwartelijststof is voor water, bodem en lucht en chroom VI een zwartelijststof voor lucht en dat in het milieu brengen ervan vanwege hun milieuschadelijke eigenschappen via een maximale brongerichte aanpak vermeden moet worden.'

       De Vries had gesteld dat Tissen als producent verantwoordelijk was voor alle schade als gevolg van het door hem geproduceerde hout. Maar de fabrikant stelde dat hij nooit aansprakelijk gesteld kon worden. Uiteraard omdat de overheid hem zelf het productieproces had opgedrongen op straffe van een boete. En hoewel hij zijn eigen werkzaamheden als een ernstige overtreding omschreef, werd hij nooit vervolgd. Men zag in de Brabander in elk geval geen milieucrimineel waar juridische maatregelen tegen genomen moesten worden, maar erkende hem ook niet als een klokkenluider. Het ministerie deed niets en de milieu-inspectie evenmin.
       
Oplossing
        De Brabantse ondernemer bleef zelf wel actief op zoek naar een oplossing. Ad van Rooij uit Sint-Oedenrode, veiligheidskundige van zijn vak, was daar nauw bij betrokken. Hij zegt: 'Tissen kwam al in 1994 met een milieuvriendelijk proces, waarin kanker-verwekkende stoffen als arseen en chroomtrioxide niet meer voorkwamen. Dit proces werd getest door het gerenommeerde onderzoeksinstituut AIBVincotte in België en voor honderd procent goedgekeurd. Het proces werd in de Verenigde Staten al vijftien jaar met succes in veldproeven getest. Er kwamen geen kankerverwekkende stoffen vrij.

       Carl Tissen heeft dit onder de aandacht van alle betrokkenen gebracht en daarover tal van Kamerleden geïnformeerd. Maar het resultaat was nul. Men bleef gewoon door impregneren met het kankerverwekkende arseen en chroom VI. Ik heb het altijd heel erg gevonden, dat Carl Tissen zo aan de kant werd gezet. Het was onbegrijpelijk, want mijns inziens had hij de juiste oplossing voor een enorm milieuprobleem gevonden.'
       

 

                                                                  25 september 2004

---