Door: Nic van Rossum
ELSEVIER 17-5-1997 Hoe zit dat nou, vroeg een lezer zich al. Die Van Rossum geeft in zijn column almaar onthullende informatie en daar komen nooit openbare reacties op. 'Waarom zijn er bijvoorbeeld geen kamervragen gesteld over zijn (door professor Horringa geïnspireerd - NvR.) opmerking dat Nederland in banktermen gemeten 'technisch failliet' is?' Eerlijk gezegd weet ik daar ook geen bevredigend antwoord op. Het zou gemakkelijk zijn te beweren dat regering en oppositie samenspannen om het volk een rad voor de ogen te draaien. Maar zo eenvoudig ligt het niet. Er bevinden zich op het Binnenhof ruim voldoende achterkamertjes waarin compromissen gesloten worden, zeg maar gekonkeld wordt, zodat fundamentele meningsverschillen in het openbare debat met de mantel der liefde worden bedekt. Maar ik geloof niet in 'Het Grote Complot Van De Macht'. In onze democratie zijn voldoende countervailing powers ingebouwd. Neen, er is iets geheel anders aan de hand. Er bestaat in de politiek een collectieve afspraak over de manier waarop het staatshuishoudboekje moet worden ingevuld en hoe de cijfers moeten worden geïnterpreteerd. Die opvattingen stoelen op de economische theorie dat voor de staat - wij met zijn allen dus - andere economische wetten gelden dan voor het individu of voor een onderneming. Enigszins grof geïnterpreteerd: de staat staat boven de wet van vraag en aanbod. De staat kan zich bijvoorbeeld jarenlang tekorten veroorloven en onbeperkt miljardenschulden maken. Die staatsschuld drukt, naar de ideeën van figuren als Keynes, niet op het nageslacht. Onze kinderen en kleinkinderen erven immers behalve een schuld, ook een vordering op de staat. Als ik beweer dat iedere Nederlandse baby geboren wordt met een belastingaanslag van 35 duizend gulden in de hand, dan zegt econoom Jan Pen: akkoord, maar in zijn andere hand heeft het kind een staatsobligatie om die schuld mee te betalen. Ik ga die theorie hier nu niet uitvoerig bestrijden, ik vraag me alleen af waarom politiek Den Haag zich dan wél zorgen maakt over de torenhoge rente op de staatsschuld. Die zou immers nuttiger uitgaven verdringen. Ik zeg dan, maak je niet dik. Laat die imaginaire baby van jullie die nuttige uitgaven bekostigen uit de rente over zijn staatsobligatie. De houding van de overheid tegenover de aparte economische positie van de staat - samengevat: 'staathuishoudkunde' is aan andere wetten onderworpen dan de bedrijfseconomie - leidt tot de merkwaardigste opvattingen. Ofschoon de eerste de beste boekhouder u kan vertellen dat een meevallend verlies kleiner is dan verwacht was, gaat de politiek ervan uit dat een 'meevaller' concreet geld is dat opnieuw kan en moet worden uitgegeven. Zelfs als het financieringstekort op 2,5 procent ligt en de staatsschuld honderden miljarden beloopt. Aan de andere kant schrikt Den Haag absoluut niet van tegenvallers. Neem het tekort van twaalf miljard bij de sociale fondsen dat dit kabinet gekweekt heeft door elk jaar de premies bewust laag vast te stellen om de vakbonden lage looneisen te laten stellen, teneinde de arbeidskosten te drukken, banen te scheppen en in het buitenland met het Dutch miracle' te kunnen pronken. Ik voor mij beweer dat dat, om in Engelse termen te blijven, windowdressing is. De welvaart is slechts schijnbaar gestegen. De gemiddelde Nederlandse werknemer heeft de laatste drie jaar eenvoudig tweeduizend gulden te weinig premie betaald. Dat tekort halen we de komende jaren wel in uit de economische groei, roepende ministers Zalm (Financiën) en Melkert (Sociale Zaken) in koor. We gaan de lasten in 1998 met nog eens anderhalf miljard gulden extra verlichten zonder de uitgaven te verlagen. Zo drukken we de arbeidskosten, scheppen we banen (vooral Melkert-fopbanen) en kunnen we toch mooi weer spelen bij onze europartners. En de kosten dan? Die schuiven we door naar de volgende eeuw. Als er in die sfeer een emeritus hoogleraar (Horringa) en een columnist (ondergetekende)
uitrekenen dat er twee miljoen banen tekort zijn, dat de werkelijke staatsschuld naar bedrijfseconomische
maatstaven niet vijfhonderd maar tweeduizend miljard gulden bedraagt, dat
Nederland dus in banktermen 'technisch failliet' is en dat de Haagse euforische dansvloer
derhalve op drijfzand is gebouwd, dan durft men daarover niet in discussie te gaan. Men zwijgt
het dood. Stel je eens voordat de luchtballon, genaamd Dutch miracle', wordt doorgeprikt.
Regering zowel als oppositie hebben zó veel belang bij het in stand houden van die illusie dat zij zich angstvallig vastklampen aan de traditionele staathuishoudkunde. Dat is geen complot, dat is een stilzwijgende afspraak' geboren uit de collectieve angst de status quo te doorbreken. De nieuwe begrotingsafspraken worden met zoveel gejuich begroet, zelfs door werkgevers, omdat er weer anderhalf miljard lastenverlichting in zit. Als je het goed bekijkt is daarvan een miljard 'geoormerkt' en blijft er voor algemene lastenverlichting maar een half miljard over. De gemeenten worden geacht hun lasten te verlagen dan wel minder te verhogen. Eigenlijk worden ze omgekocht met een dotatie van tweehonderd miljoen aan het gemeentefonds, want enige zeggenschap over de gemeentelijke uitgaven heeft Zalm niet. De lastenverlichting staat dus niet vast - ze is, de gemeenten kennende, zelfs hoogst twijfelachtig - maar ze wordt wel ingeboekt. Het enige dat vaststaat is de uitgave van tweehonderd miljoen. Plus natuurlijk de andere uitgavenverhogingen aan infrastructuur, gezondheidszorg, thuiszorg, milieu enzovoorts. Zo kan ik wel meer steekjes lostrekken uit Zalm's breiwerkje. Maar daar gaat het even niet om. Het ergerlijke aan de ontwerpbegroting is, dat er tegenover de extra uitgaven en lastenverlichtingen (minder inkomsten) geen echte bezuinigingen staan. Zo gaat het financieringstekort nauwelijks omlaag - we voldoen aan de euronormen, nietwaar - en blijft de staatsschuld onverminderd doorgroeien. En dat hij een verwachte economische groei van meer dan drie procent. Er komt volgend jaar dus bijna vijfentwintig miljard gulden extra binnen, waar het rijk voor tien tot twaalf miljard gulden beslag op legt, Is het dan geen grof schandaal dat Gerrit Zalm weer voor zeventien miljard nieuwe schulden maakt? De sanering van de overheidsfinanciën wordt wederom op de lange baan geschoven. Als de tekorten en schulden zelfs in deze periode van hoogconjunctuur niet drastisch kunnen worden verlaagd, wanneer in vredesnaam dan wel? 'Dutch miracle' ? Me zolen, makker.
|
SDN-rubrieken
Economische onderwerpen
Geld, het DNA van de economie
Hank Monrobey: "Goodbye Money"
Inflatie, het schandaal v/d 20e eeuw
Via salaris naar inleveren en recessie
Rente en meedenken zijn gevaarlijker dan heroïne
Martin Dessing: De euro-ramp treft ons allemaal!
Eurobankiers tegen leuke dingen voor de mensen
Wetenschappelijke onderbouwing EMU ontbreekt
Gebruiker euro moet tegen inflatie worden beschermd
Voorspelling EMU-criteria door SDN uitgekomen
Nederlandsche Bank moet reserves uitkeren aan Zalm
Kamervragen die niet aan bod komen m.b.t. de EMU en het ABP-vermogen
Kamervragen over de EMU over opwaardering van goudvoorraden en ABP-vermogen
De euro komt er aan. De onzekerheid groeit en het gevaar voor inflatie en armoede
Econoom Harry van Dalen: De euro brengt de pensioenfondsen voor- noch nadelen
Het gaat slecht met de koers van de euro, 'n feit dat werd doodgezwegen
Schadeclaim tegen de staat de Nederlanden wegens foute gulden-euro wissel
Amsterdam Summit, Inflation is coming with the euro. If true so, then what ?
The introduction of the euro will cause a wave of inflation
Mars tegen armoede en werkloosheid vanuit alle landen van Europa voor Eurotop
Europa is rijk ........ aan werkloosheid en armoede!
Faxlijst van NIET-gestelde Kamervragen over de EMU-norm en het ABP-vermogen
Stichting Sociale Databank Nederland
E-mailadres: sdn@planet.nl
Internet site:
http://www.sdnl.nl/elsevier.htm
Westkade 227, 1273 RJ Huizen (NH)
Tel.: 06-17125374