Aan drs. G. Zalm,
Ministerie van Financiën
Korte Voorhout 7
Postbus 20201
2500 EE Den Haag
E-mail: b.j.j.a.meijer@minfin.nl

Zalm wil grip terug op publieke diensten

Door onze redacteur Egbert Kalse

DEN HAAG, 12 JULI. Minister Zalm (Financiën) wil af van de ,,ondemocratische tussenlaag" van verzelfstandigde overheidsdiensten. Deze moeten allemaal worden doorgelicht om te kijken of ze nog bestaansrecht hebben.

Zalm wil een einde maken aan de "onduidelijke positie" van de zogeheten zelfstandige bestuursorganen (zbo's), die deels buiten de ministeriële verantwoordelijkheid vallen. Dat zegt Zalm vandaag in een reactie op een onderzoek van D66-senator Kohnstamm naar de positie van zbo's. Daarin wordt voorgesteld nagenoeg alle verzelfstandigde overheidsdiensten weer onder te brengen bij de rijksoverheid. Slechts in bijzondere gevallen (bijvoorbeeld bij toezicht op een markt waarop de overheid zelf ook speler is) kan een zbo gehandhaafd blijven.

Nederland telt formeel 431 zelfstandige bestuursorganen, die voornamelijk in de jaren tachtig en negentig zijn opgericht. Een zbo valt formeel niet onder de ministeriële verantwoordelijkheid, maar de Tweede Kamer roept een bewindspersoon regelmatig op het matje als daar iets mis gaat. Zalm loopt met zijn uitspraken vooruit op een kabinetsstandpunt over het rapport. Het kabinet wil juist wachten totdat de Tweede Kamer en de zbo's kennis hebben genomen van het rapport. Zalm: ,,We moeten er de komende jaren maar eens kritisch naar kijken, het gaat toch om publieke uitgaven die de zbo's doen. Daar moet je zo goed mogelijk verantwoording over afleggen."

Zalm erkent dat er binnen het kabinet verdeeldheid is over het rapport van Kohnstamm. "In de ministerraad en tussen de departementen is het nog een heel gedoe. Niet iedereen is bereid de grote slag te maken". Ingewijden melden dat vooral de departementen met veel zbo's (VROM, Verkeer en Waterstaat) weinig voelen voor het weer centraliseren van deze diensten. Door de taken terug te brengen bij het departement, worden de bewindslieden ook weer verantwoordelijk voor fouten die in de uitvoering gemaakt worden.

Zalm, die als minister van Financiën verantwoordelijk is voor de geldstromen naar de zbo's, vindt dat deze organisaties "onvoldoende publieke verantwoordingsplicht" hebben. De minister waarschuwde twee weken geleden al in een debat voor verzet vanuit de zbo's zelf. "Er zal er geen een zijn die graag weer terugkeert aan de ministeriële borst", zei Zalm toen.

12 juli 2004