Ministerie van Economische Zaken
Bezuidenhoutseweg 30
2594 AV 's-Gravenhage
Huizen, woensdag 7 januari 1998
T.a.v. prof. dr. S. van Wijnbergen
Geachte heer Wijnbergen,
Uit de samenvatting van uw artikel in ESB in de Volkskrant van 7-1-98 begrijp ik dat u voorstander bent van het afschaffen van de omkeerregel. Ik heb ook begrepen dat in politieke kringen men er niet aan denkt om uw standpunt te delen. Ik wil slechts ingaan op het aspect van de werking van de arbeidsmarkt, waar u terecht stelt dat de drempel om aan het werk te gaan voor iemand met een sociale uitkering te hoog ligt. Dat is volkomen juist, want het loont inderdaad niet om op de arbeidsmarkt actief te worden. Naar mijn mening zou een oplossing gevonden kunnen worden in uw voorstel om een zeer forse verhoging van de laagste nettosalarissen door te voeren. Bij minister Melkert van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heb ik die verhoging jaren geleden al bepleit. Maar het kernpunt lijkt mij de wijze van financiering.
U zoekt de oplossing voor het financieringsprobleem voor de verhoging van de basissalarissen in het naar voren halen in de tijd van de fiscaliteit over pensioenbesparingen. Ik kan mij daar wel iets bij voorstellen, met name omdat deze gesubsidieerde kapitaalsopbouw een zodanige omvang kan en zal gaan krijgen, dat het kapitaalinkomen uit dat financiële vermogen een steeds groter deel van het besteedbaar nationaal inkomen naar zich toe zal trekken. Anders gezegd, inflatoir gefinancierd inkomen. Inkomen dat gegenereerd wordt uit een renteopbrengst die primair niet wordt opgebracht vanuit de productie, maar vanuit cumulatief fictief vermogen.
De rente die de Nederlandse bevolking nu al per jaar betaalt bedraagt naar schatting 138 miljard gulden (1997) en dat kan alleen maar toenemen met de groei van het spaarkapitaal. De staatsschuld is daarbij op zich geen factor van belang, omdat bij aflossing van die schuld het spaarvermogen toch elders in de economie zal neerslaan, waarbij de interestrekening ongeveer hetzelfde zal zijn. Wel zal de structuur van die besparingen instablieler worden, zoals de kapitaalvernietiging in Japan in 1987 en die van vandaag, naast die in het Verre Oosten, aantoont. Mijn visie is duidelijk: de staatsschuld heeft een belangrijke, stabiliserende functie om spaartegoeden op te vangen. In die zin is een groeiende staatsschuld dus geen probleem, maar juist een zegen.
De financiering van uw voorstel zou gezocht kunnen worden in een forensenbelasting, die marktgericht de werkgevers stimuleert met enerzijds een fikse belasting over de loonsom van werknemers die ver van de werkplek wonen, (fileprobleem overwegend en het milieuprobleem gedeeltelijk opgelost) en daartegenover een subsidie aan de werkgevers om de herallocatie van het personeel te kunnen financieren. Daarnaast zou 'n omzetbelasting over beurstransacties moeten worden geheven die weliswaar de Amsterdamse Beurs zal laten krimpen, maar de excessieve waardetoename zal indammen; en spaarvermogen uit de productie realiseert i.p.v. uit speculatie en fictie, met alle risico's van dien. De vermogensbelasting zou eveneens moeten worden verhoogd om de actuele financiering van de economie mogelijk te maken. Want inert spaarvermogen leidt tot economische trombose.
Ik zou u willen vragen om met uw heerlijk eigenwijze en verfrissende benadering van de economie ook de gevolgen van de invoering van de euro te betrekken bij de pensioenen en de werkgelegenheid. Ik voeg daarom de kamervragen van het lid Hendriks bij die met name gaan over de effecten van de fusie tussen de grote banken op de primaire liquiditeit, de waarde van de valutareserves na de omwisseling naar de euro, en de invloed van de omkering van de liquiditeitsbinding die de euro tot gevolg zal hebben voor het internationale betalingsverkeer en het wegvallen van het speculatieverkeer.
In afwachting van uw reactie,
R.M. Brockhus
Westkade 227
1273 RJ Huizen
035-5244141
Bijlage:
De te verwachten inflatiegolf vanwege de euro
Quiz der Logica, van dr. W.P. Roelofs over economische groei
Nog steeds niet beantwoorde kamervragen bij de Algemene Financiële Beschouwingen
