Vrijspraak voor burgemeester Zijlmans van Beuningen ondanks belangenverstrengeling; dubieuze rol van het Openbaar Ministerie

De rechtbank in Arnhem heeft burgemeester Huib Zijlmans van de Gelderse gemeente Beuningen vrijgesproken van de hem ten laste gelegde misbruik van macht en wederrechtelijke vrijheidsberoving. Wel wordt zijn gedrag onwenselijk genoemd, omdat hij de schijn op zich heeft geworpen zich schuldig te maken aan belangenverstrengeling.

Huib Zijlmans, de burgemeester van het Gelderse Beuningen, zat vele jaren lang in de raad van commissarissen van de Afvalverwerking Regio Nijmegen (ARN). Dat leverde tal van dubieuze praktijken op. Zo is er in het dorp Weurt (gemeente Beuningen) reeds jarenlang veel opschudding over het extreem hoge aantal kankergevallen, en zijn er ook veel andere gezondheidsklachten. Dit wordt met name gewijt aan de uitstoot van bedrijven als de ARN. Enige jaren geleden stootte de ARN nog grote concentraties dioxines uit. Huib Zijlmans werd als burgemeester geacht het voor de gezondheid van zijn burgers op te nemen. Als commissaris van ARN stond het bedrijfsbelang voorop. Een onmogelijke positie natuurlijk! Toen dit feit tijdens een KRO- televisie-uitzending met de passende titel "Ongelooflijke verhalen" naar buiten kwam beloofde Zijlmans terug te treden als ARN- commissaris. Om enige weken later die belofte weer in te trekken en gewoon te blijven zitten! Dit tot woede van milieugroepen zoals "Weurt plus", die al jarenlang strijden tegen de alsmaar toenemende milieubelasting van hun dorp.

In 1997 ontstond er een nieuwe rel door Huib Zijlmans. De ARN raakte in conflict met de afvalleverancier Jan Burgers. Jarenlang leverde deze afval aan de ARN, maar ineens mocht hij het terrein niet meer op, en verbrak de ARN alle banden met het afvalbedrijf Burgers. De ARN voerde onder andere als argument voor de breuk aan, dat Burgers een lastercampagne voerde tegen de ARN. De ARN zou zich bezig houden met milieucriminaliteit onder andere door geen stortbelasting af te dragen voor partijen niet- brandbaar afval die op het terrein werden gestort, zo beweerde Jan Burgers tot grote woede van Zijlmans. Ook zou er volgens Burgers sprake zijn geweest van het illegaal doorverkopen, door medewerkers van de ARN, van partijen drugs die vernietigd moesten worden in de afvaloven.

De ARN en ook commissaris- Zijlmans ontkenden die feiten. Vervolgens werd Jan Burgers, in op dracht van het Openbaar Ministerie, door de politie 's- nachts van zijn bed gelicht, met het doel om hem na verhoor op een politiebureau ontoerekeningsvatbaar te laten verklaren, en te laten opnemen in een gesloten psychiatrische inrichting. Toen Jan Burgers na zijn opsluiting weer vrij man was, besloot hij om strafvervolging van Zijlmans te eisen wegens machtsmisbruik en wederrechtelijke vrijheidsberoving, omdat deze zich actief bemoeid zou hebben met zijn opsluiting.

Justitie besloot in eerste instantie om niet tot vervolging over te gaan wegens "gebrek aan bewijs". Vervolgens vond Burgers bij het Gerechtshof in Arnhem wel gehoor: er werd alsnog een onderzoek ingesteld door het Openbaar Ministerie (O.M.), op verzoek van het gerechtshof. Maar het O.M. kwam vervolgens voor de tweede keer tot de conclusie dat niet tot vervolging overgegaan hoefde te worden. Wederom "wegens gebrek aan bewijs".

Daarbij was het een merkwaardige zaak dat voor een strafzaak, waarbij twee Arnhemse Officieren van Justitie mogelijk betrokken waren, juist ook weer Justitie in Arnhem in eerste instantie het onderzoek heeft gedaan. Daar zat een geur aan van belangenverstrengeling. Tweede kamerlid Boris Dittrich (D66) zette grote vraagtekens bij de dubieuze rol van het Openbaar Ministerie in Arnhem.

Het gerechtshof legde vervolgens het negatieve advies van het OM opzij, en besloot begin augustus 2000 om toch tot vervolging van Zijlmans over te gaan. Niet meer het OM in Arnhem, maar de Rijksrecherche werd met het verdere onderzoek belast.

Jan Burgers kon zijn geluk niet op toen bekend werd dat Zijlmans wegens de pogingen om hem op te sluiten en gek te verklaren toch voor de rechter moest komen: "Ook de burgemeester moet zich aan de regels houden. Dat ambtenarenzooitje hangt allemaal aan elkaar. Af en toe is het eens nodig om dat eens flink door te hakken. Van Jan Burgers zijn ze nog niet af".

Zijlmans werd uiteindelijk dus vrijgesproken van iedere betrokkenheid bij de opsluiting van Jan Burgers. Met daarbij de vermelding dat zijn handelen onwenselijk is geweest, gezien de daarmee gewekte schijn van belangenverstrengeling.

Daarnaast meldden medewerkers van het RIAGG in het onderzoeksverslag van de Rijksrecherche in deze zaak, dat het "een dubieuze zaak was, waarbij de rol van de aangever (Zijlmans) niet helemaal fris is". Politie-agenten voelden zich onder druk gezet en spraken zelfs over "klasse-justitie". Ze hadden het idee dat Zijlmans constant aanstuurde op gedwongen opname van Jan Burgers.

Het is hierbij goed om te weten dat Burgemeester Zijlmans op dat moment een zeer invloedrijk persoon was. Zo was hij zelf, behalve burgemeester, ook plaatsvervangend rechter in Den Bosch en invloedrijk volksvertegenwoordiger, als voorzitter van de fractie van de VVD in provinciale Staten van Gelderland. Zijlmans vertegenwoordigde toen de gehele "Trias politica" in levende lijve.

Via de eerste link hieronder gaat u terug naar de indexpagina van de Vrijwillige Milieurecherche. Via de tweede link vindt u meer informatie over vreemde praktijken bij de ARN.