Karel Baarspul en de speculatiemiljarden

Kasgeldbeheerder Karel Baarspul van de provincie Zuid-Holland is uiteindelijk toch met ontslag weggestuurd, zo meldt de Volkskrant van 31 maart 2000. Hij had met het scenario "The province of Holland South goes Barings Bank (rupt)..!!" met als ondertitel "Karel Baarspul plays Nick Leason" een slordige 50 miljoen gulden laten verdampen met het geven van risicovolle kredieten aan o.a. het handelshuis Ceteco.

Ik wil niet zozeer ingaan op het drama dat ook Commissaris van de Koningin Leemhuis de ambtelijke kop heeft gekost - en terecht - maar op de praktijken die lagere overheden en maatschappelijke organisaties er op nahouden met gelden die door belasting- en premiebetalende burgers zijn opgebracht. Nu nog hebben besturen van deze maatschappelijke (nuts)instellingen de ruimte om net als bij de provincie Zuid-Holland financiële reserves op te bouwen en daarmee dingen te doen waarvoor die middelen in principe niet bedoeld zijn. Namelijk 'sparen'.

Nog steeds is er geen wet die verbiedt dat overheden (inclusief gemeenten) niet zouden moeten kunnen en mogen sparen en zich als particuliere beleggers te gedragen. Ik woon toevallig in de gemeente Huizen die anno 1-1-2000 ook zo'n slordige 120 miljoen gulden op een spaarrekening heeft staan. Geld dat in de gemeentekas vloeide vanuit o.a. de groeigemeentefunctie die deze gemeente heeft gehad en uit de verkoop van grond voor nieuwbouw.

Nu kun je daar tegenin brengen dat het hek van de dam is wanneer gemeenten niet meer mogen sparen, want dan maakt iedere gemeente gewoon zo veel mogelijk schulden om dan vanuit Den Haag nog eens extra geld te krijgen om te saneren. Niets is minder waar. Het budgettaire beleid blijft ook met een wet die het sparen bij banken en andere fondsen verbiedt, gewoon intact. Maar overheden en nutsinstellingen zullen al hun overtollige financiële middelen moeten aanbieden aan het Ministerie van Financiën die deze middelen beheert en daarmee de politiek de informatie verschaft om budgetten in zoverre bij te stellen, dat het functioneren van die maatschappelijke organen past binnen de beschikbaarstelling van middelen vanuit de overheid en de belastingbetalers. Want de functie van (nuts)instellingen is behalve de maatschappelijke basisfunctie om alle middelen te besteden voor en binnen deze opdracht. Sparen hoort daar per definitie niet bij.

Minister Borst van VWS (Gezondheidszorg) pakt terecht de academische ziekenhuizen en andere fondsen aan die bedoeld zijn om een adequate gezondheidszorg te garanderen. Het wordt steeds duidelijker dat het speeltuintje van veel bestuurders en de eerzucht om over grote bedragen te kunnen beslissen met een wet beperkt moet worden om debacles als die bij Zuid-Holland te voorkomen. Nog belangrijker is het opheffen van de ontstane 'financiële koninkrijkjes' en het oneigenlijk spelen met geld - waarvoor geld per definitie niet is gemaakt. Bovendien komen dan ook de beheerskosten van dergelijke reserves weer ter beschikking van het uiteindelijke maatschappelijke doel.

Menig 'bestuurder' zal dat niet leuk vinden; want men mist dan al gauw de mogelijkheid tot het declareren van kosten en de presentiegelden en - nog veel belangrijker - de egards die samenhangen met bestuurlijke macht. Want wanneer je niet meer kunt beslissen over de bestemming van (niet meer aanwezige) fondsen, dan ben je snel uitvergaderd en moet je terug naar de basisfunctie. Dan moet men nog uitsluitend over interne zaken vergaderen en niet meer over projecten - zie NUON met Vitesse - die niets met de oorspronkelijk maatschappelijke functie te maken hebben.

Mijn voorstel is dan ook om zo snel mogelijk een wet door de Kamer te krijgen die alle besparingen van maatschappelijke (nuts)instellingen verplicht inkadert en om de reserves onder te brengen bij een afdeling van het ministerie van Financiën, zodat niet alleen het overzicht over de bestedingen en bestemming van algemene middelen verbetert, maar dat ook de totale overheidsschuld in een zuiverder perspectief komt te liggen.

Het is van den gekke dat enerzijds de overheidsschuld van 530 miljard gulden staat tegenover een spaarbedrag van diezelfde overheid waarop op dit moment geen enkel zicht is. Het is te dol voor woorden om enerzijds de noodzaak tot bezuinigen te propageren wegens een (naar de ongefundeerde mening van politici) te hoge staatsschuld, terwijl aan de andere kant vorderingen, bezittingen (aandelen in bedrijven) en reserves niet worden meegenomen in een geconsolideerd overzicht. Het gevolg van een dergelijk manco in het beleid van de regering en van de Tweede Kamer komt dan ook tot uitdrukking in de onnodige wachtlijsten voor de zorg, het op achterstand houden van de salarissen in de openbare dienstverlening en het afremmen van de economische groei die samenhangt met het wegvallen van de bestedingen door bezuinigingen.

Navraag bij de Algemene Rekenkamer op 31 maart over de positieve aspecten en de maatschappelijke functie van de staatsschuld voor o.a. pensioenen en de - terechte - conclusie van hun onderzoek naar het spaargedrag van maatschappelijke instellingen werd beantwoord met: "Over de staatsschuld spreken wij ons niet uit. Dat is een politieke zaak. Het beleid rond de staatsschuld gaat ons niet aan." De Algemene Rekenkamer wilde de vingers kennelijk niet branden aan de politieke mist die rond de staatsschuld hangt en die tot nu toe met alle middelen in stand wordt gehouden om de bezuinigingsdoelstellingen in de collectieve sector door de strot te kunnen drukken van de burgers die van niks weten. Voorlichting, ook door de pers, wordt daarover nog steeds niet gegeven. Alleen kleine schandaaltjes zoals hierboven komen aan het licht.

Het zou mij heel wat waard zijn wanneer de pers de politiek eindelijk eens gaat dwingen om vragen in het openbaar te stellen en antwoord te laten geven op fundamentele vragen over de geldpolitiek in het algemeen en het functioneren van de Nederlandsche Bank NV in het bijzonder. Ik verwijs daarvoor naar mijn eerdere publicaties bij de SDN. Voor veel oudere correspondentie over de geldpolitiek en briefwisselingen met o.a. de toenmalige topambtenaar van Economische Zaken en huidige minister van Financiën, drs. G. Zalm, raad ik u aan om de 190 brieven door te lezen die verstopt zitten in het vertaalprogramma BABYLON.EXE dat u kunt downloaden.

Een ding is zeker: de pers en de politiek hebben het de afgelopen twintig jaar verschrikkelijk laten afweten en zijn ("zijn" en ik bedoel niet "menen") volledig verantwoordelijk voor de chaos in de gezondheidszorg, bij het onderwijs en voor de verloedering van de binnensteden. Ik stel de grote media van dagbladen, omroepen en persbureaus wettelijk aansprakelijk voor de financiële en emotionele schade die door hun "gebrekkig product" is ontstaan. Dat ik het niet voor elkaar zal kunnen krijgen om hen collectief te laten veroordelen tot het betalen van die honderden miljarden aan schade, daarvan ben ik mij bewust. Maar dat doet niets af aan de feitelijke verantwoordelijkheid die deze instellingen dragen voor de sociale ontwrichting en verwording van onze maatschappij. Ik besef ook dat mijn kritiek een belemmering vormt om deze in de bekritiseerde mediakanalen openbaar te maken, maar ik weiger van mijn hart een moordkuil te maken.

Op 30 maart 2000 was er een zitting voor de Raad van State tegen de minister van VROM.

Daarbij maakte ik duidelijk dat van onbehoorlijk bestuur in Nederland sprake is en gezien de ervaringen met eerdere procedures voor de Raad van State, dat uitspraken van dit hoogste rechtscollege in Nederland zonder sancties door lagere overheden als provincies, zuiveringschappen, waterschappen en gemeenten kunnen worden genegeerd.

De CD-rom van stichting Sociale Databank Nederland die ik ter zitting aan staatsraad Boll aanbood werd geweigerd, omdat de informatie daarop naar zijn mening in deze zaak er niet toe deed. Eenieder die over internet of de cd-rom beschikt zal daarover een eigen mening kunnen vormen. Op 2327 webpagina's kan men zien hoe in Nederland het recht en de democratie geen barst voorstellen. Het is afwachten of staatsraad Boll de beslissing van de minister van VROM, drs. J. Pronk, alsnog zal schorsen en daarmee het produceren, verwerken, importeren en exporteren van zwaar kankerverwekkend chemisch afval - al dan niet in een nieuw product - zal laten stoppen, zoals het Europese Hof met het arrest van de Zesde Kamer op 29 september 1999 onder nummer C-231/97 afdwingt; en de Europese wetgeving met de Milieu-Richtlijn 76/464/EEG en de voorzitter van de Europese Commissie Prodi dat allang eisen.

Mijn (persoonlijke) belang, dat de minister betwistte in mijn zaak tegen bijna alle provincies, om het versnipperen van afvalhout te verbieden - waarin ca. 30 procent niet te onderscheiden uiterst giftig en geïmpregneerd hout zit - en dat afvalhout volgens de Nuloptie-technologie van het recyclingsbedrijf Edelchemie te laten verwerken, verdedigde ik ter zitting op 30 maart 2000 met de woorden: Mijn belang is het recht op een gezond leven, en niet alleen voor mij maar ook voor mijn kinderen." (zie de pleitnotitie)

U zult nu zeggen dat ik een aantal zaken er met de haren bijsleep en door elkaar gooi. Nu, dat is precies de bedoeling, want alles hangt samen met alles. Lees daarom gerust enkele honderden van de op de SDN-website aanwezige files door, zodat u een beeld krijgt van hoe de overheid - in de breedste betekenis - met ons en met onze toekomst omgaat. Dat laat onverlet dat in de meeste gevallen zaken wel goed gaan. We moeten alleen wel verlost worden van zaken als die van de 'bonnetjes van Peper', de speculatie met financiële reserves van belastinggeld, het verkwanselen van nutsvoorzieningen die alleen maar duurder en slechter van kwaliteit kunnen worden met de privatisering (zie NS, PTT, NUON, GAK, enz.....) waarvan de telecommunicatie via de kabel van cruciaal belang is, en de controle op geprivatiseerde instellingen zo moet worden geregeld dat zelfs - net als in de verenigde Staten van Amerika - ook de notulen van de vergaderingen van de raad van commissarissen openbaar zijn en ter inzage liggen. Want anders wordt de consument en het personeel van die betrokken instellingen het slachtoffer van de hebzucht van het management met salarissen van een miljoen. Corruptie kan gemakkelijk ontstaan wanneer de politiek het pad daartoe effent en de pers een oogje dicht doet door geen vragen te stellen over zaken die de structuur van onze samenleving raken.

Huizen, 1 april 2000

R.M. Brockhus
Westkade 227,
1273 RJ Huizen
Tel.: (31) 06-17125374
Website: www.sdnl.nl