WIJCHEN,
dinsdag Bij
de eerste bladzijde gaat het al mis. Thom de Graaf komt er
niet uit. Het formulier dat de 75-jarige mevrouw Toonen moet
invullen om in aanmerking te komen voor bijzondere bijstand,
gaat zelfs de minister voor Bestuurlijke Vernieuwing boven de
pet. De
Graaf is op werkbezoek in Wijchen om met eigen ogen te zien
wat voor onmogelijke vragen ouderen moeten beantwoorden om te
krijgen waar ze recht op hebben: of dat nu bijzondere
bijstand, kwijtschelding van gemeentelijke belastingen of
thuiszorg is. Hij kruipt in de huid van een vrijwillige
ouderenadviseur en faalt hopeloos. Hij hoeft zich er niet voor
te schamen, want Herman Gerrits, de vaste adviseur van mevrouw
Toonen, ziet ook door de bomen het bos niet meer. En hij heeft
nog wel 41 jaar bij de belastingen gewerkt.
Het kabinet wil
een einde maken aan de regelzucht van allerlei overheden en De
Graaf is de verantwoordelijke bewindsman. Uit een onderzoek
dat hij onlangs liet doen, bleek dat vooral gehandicapten,
chronisch zieken en ouderen zoals mevrouw Toonen lijden onder
de administratieve rompslomp, juist omdat zij gebruik maken
van uitkeringen en andere hulp van de
overheid. Oneindig De
Graaf schrikt ervan als hij het formulier voor de aanvraag van
bijzondere bijstand onder zijn neus geschoven krijgt: er wordt
niet alleen gevraagd naar het inkomen van mevrouw Toonen, maar
ook moet ze alle rekeningnummers opgeven, eventuele
lijfrentepolissen, schulden, inboedel- en brandverzekeringen,
een huurcontract en als klap op de vuurpijl wil de gemeente
ook nog weten of ze niet ergens een caravan heeft staan of een
motor. De lijst is schier
oneindig.
Bijstandsbejaarde: 'Ik
scheur de papieren kapot!' Als het daar
nou bij bleef was het nog te verteren geweest, maar als De
Graaf vervolgens begint aan het formulier voor kwijtschelding
van de belastingen, worden al die vragen nog eens gesteld. Hij
rolt haast van zijn stoel van verbazing. 'Het zijn weer
precies dezelfde vragen!'
Mevrouw Toonen
begint er niet meer aan. 'Ik scheur de papieren kapot', zegt
ze opstandig. Ook dochter Lenie komt er niet uit. De aanvraag
voor bijzondere bijstand is net die ochtend afgewezen, terwijl
mevrouw Toonen er volgens haar dochter gewoon recht op heeft.
'Dat is zo triest', zegt Lenie. 'Ze heeft echt niks.' Bij de
afwijzingsbrief zit een formulier om bezwaar mee aan te
tekenen, dus het hele circus kan opnieuw beginnen.
| |
|
Hoezeer
Thom de Graaf zich ook inspant, hij krijgt het formulier
van mevrouw Toonen niet ingevuld. |
FOTO:
APA/FRANS
YPMA | Herman
Gerrits heeft het idee 'dat het anders kan', zegt hij met
gevoel voor understatement. Koppel alle informatie die een
gemeente van iemand heeft aan het sofi-nummer van die persoon.
Dan wordt die burger in elk geval niet telkens met dezelfde
vragen lastiggevallen.
Dat hoort De
Graaf graag, want daar is hij net mee bezig; met het
burgerservicenummer, dat het sofi-nummer moet gaan vervangen,
en het recht op eenmalige gegevensverstrekking. Als voorbeeld
van een instantie waar dat laatste al werkt, noemt hij de
belastingdienst, die sinds kort uitgaat van de situatie een
jaar terug. ,,Alleen als daar iets in is veranderd, moet je
wat
invullen.' Muizengaatje De
Graaf geeft het grif toe: ,,We hebben het nodeloos ingewikkeld
gemaakt.' Maar hij neemt het ook een beetje op voor de
overheid. ,,Het zijn geen malafide types die dit zo hebben
bedacht. We hebben een bouwwerk van bureaucratie opgebouwd om
te voorkomen dat we mensen zouden vergeten, dat we ook maar
een muizengaatje open zouden houden. Maar nu kunnen alleen
specialisten er nog wijs uit worden. Het is een systeem dat
een beetje op Kafka is gaan lijken.' Herman Gerrits, mevrouw
Toonen en haar dochter Lenie kunnen niet anders dan dat
beamen.
|