In de laatste dagen van de verkiezingscampagne hebben de partijen elkaar nog heftig aangevallen over de mate waarin de programma's de overheidsschuld verminderen. Met name de PvdA werd verweten dat haar programma niet financieel solide zou zijn. De ruzie liep zo hoog op dat de heren Balkenende en Bos overeenkwamen het Centraal Planbureau als scheidsrechter te vragen. De laatste bedankt feestelijk voor de eer. Ondertussen circuleert een notitie van het Ministerie van Financiën waaruit moet blijken dat alle partijen boter op hun hoofd hebben. Geen van de programma's van de grote partijen zou een overschot in 2007 opleveren. Uit deze gebeurtenissen zouden we kunnen aflezen dat vermindering van de overheidsschuld en het zo snel mogelijk weer bereiken van een overschot op de begroting van levensbelang is. Veel belangrijker dan welk ander onderwerp dan ook. Het is de vraag of schuldvermindering een dergelijk grote voorkeur dient te hebben. Allereerst zij opgemerkt dat het natuurlijk handig is wanneer een land geen grote schuld heeft. Maar een klein deel van de uitgaven worden dan besteed aan rentebetalingen en aflossing. Tevens is er dan meer ruimte om de schuld iets op te laten lopen. Beide factoren zorgen ervoor dat de overheid meer ruimte heeft om beleid te maken. Is de overheidsschuld van Nederland dan zo groot dat er direct maatregelen nodig zijn? Dat valt wel mee. Op dit moment is de schuld ongeveer 50 procent van het Bruto Binnenlands Product. Dit is zowel historisch als vergeleken met andere landen geen overdreven hoog getal. Ter vergelijking, in het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw was het nog ongeveer 80 procent. Waarom wil men juist nu het economisch slechter gaat de schuld verminderen? Hier is geen goed antwoord op te geven. Weinig economen geloven nog in de mogelijkheid via vergroting van de overheidsuitgaven de economie actief te stimuleren. Echter afremmen in slechte tijden is weer het andere uiterste. Het ware beter geweest dat onder de Paarse minister Zalm meer was gedaan aan het verminderen van de schuld in plaats van belastingverlaging. Buffers dien je in tijden van welvaart op te bouwen om ze in tijden van economische neergang te gebruiken. Vragen genoeg. Waarom willen veel politici dan het tekort en de schuld zo snel mogelijk terug dringen? Het belangrijkste argument is de vergrijzing. Binnen tien tot twintig jaar zal een groot deel van de Nederlandse beroepsbevolking met pensioen gaan. Deze mensen leven dan van een basisuitkering, de AOW, en genieten daarnaast veelal van een aanvullend pensioen en hebben verder wellicht zelf nog wat extra gespaard. De pensioenen zijn door besparingen gefinancierd. De AOW moet uit de lopende inkomsten worden betaald en vormt daarmee een belangrijk onderdeel van de toekomstige uitgaven. Als we nu niet onze uitgaven beperken en ervoor zorgen dat we dan geen schuld meer hebben dan wordt het betalen van de AOW heel zwaar voor de toekomstige generatie. Ook omdat deze generatie in aantal kleiner zal zijn dan de mensen die met pensioen gaan (de babyboom). Op zich is deze redenering juist. Alleen het is maar een deel van het verhaal. Zoals hierboven al geschetst is, hebben de toekomstige gepensioneerden (waaronder de schrijver van dit stuk, ook zo'n baby boomer) ook nog gespaard voor een aanvullend pensioen. Dit pensoen wordt betaald uit de opbrengst van de beleggingen van ingelegde pensioenpremies. Op het vaste land van Europa is Nederland op dit terrein een buitenbeentje. We hebben veel meer dan anderen gespaard voor dit pensioen. Per inwoner hebben wij ongeveer twaalf maal meer pensioenvermogen dan de Duitsers. Bovendien heeft een groot deel (meer dan 90 procent) van de bevolking via een pensioenfonds rechten opgebouwd. Ook dit deelnemingspercentage is hoog vergeleken met Duitsland, waar het minder dan 50 procent is. In veel andere landen is het nog veel slechter geregeld dan in Duitsland. In Frankrijk is het sparen voor een pensioenvoorziening onbespreekbaar, want te Angelsaksisch. Maar zult U zeggen juist deze pensioenfondsen hebben toch grote verliezen geleden doordat de aandelen koersen sterk zijn gezakt? Klopt. Daarom hebben pensioenfondsen ook de behoefte om een deel van hun vermogen te beleggen in beleggingen met een zeker rendement. Staatsobligaties zijn daar het beste voorbeeld van. Vandaar dat een bepaalde staatsschuld wenselijk is om voldoende aanbod van staatsobligaties te garanderen. Daar komt nog bij dat voor de particuliere sector staatsobligaties als ijkpunt fungeren om de kwaliteit van de obligaties van andere partijen (bedrijven e.d.) tegen af te zetten. Maar we kunnen onze kinderen toch niet met schulden laten zitten? Gelukkig laten we meer na dan alleen schulden. Denk aan een wegennet, onderwijssysteem, gezondheidszorg etc. Waar het omgaat is een evenwichtige afweging tussen deze bezittingen en de schuld te maken. Het CDA heeft hiervoor een eigen begrip: rentmeesterschap. Helaas wordt dit te weinig onderkend. Ten slotte en misschien wel het meest belangrijke punt. De hele discussie rond het begrotingstekort leidt de aandacht af van de zaken waar het om dient te gaan. Namelijk wat willen de partijen bereiken. Hoe denkt men de concurrentiekracht van de Nederlandse economie te versterken? Hoe denkt men de Kenniseconomie gestalte te geven? Hoe het onderwijs te verbeteren? Hoe ervoor te zorgen dat de gezondheidszorg efficiënt werkt, aan de Europese regels voldoet en betaalbaar blijft? Etc. Als deze doelen duidelijk bepaald zijn, zal blijken wat dat gaat kosten. Dan kan geconcludeerd worden dat de overheid niet alles kan financieren en dat een deel via persoonlijke bijdragen of een belastingverhoging betaald zal moeten worden. Met andere woorden het begrotingstekort dient niet het begin maar het slotstuk te zijn. Het is geen doel maar een middel.
Prof.dr. Eelke de Jong (lid van het CDA)
Stel: U bent ambtenaar en gaat of bent al met pensioen. Opmerking: Omdat er geen Nederlandse staatsschuldbewijzen meer te koop zijn met de aflossing van de staatsschuld, koopt het ABP nu Franse staatsobligaties op, want de Fransen zijn op dit vlak creatiever dan de dominees in Den Haag. Uw pensioenfonds financiert nu het begrotingstekort van de Fransen. Leuk hè..?? Daarnaast presteerde KPN het in zijn eentje om de staatsschuld met 10 procent op te jagen met een schuld van 50 miljard gulden, ofwel 23 miljard euro. Van de verrekening van de fiscale verliezen krijg je kippenvel, want dat kost de fiscus (de Staat der Nederlanden en dus ook u) tenminste 12 miljard euro. Ofwel twee keer zoveel als Gerrit Zalm heeft opgehaald met de verkoop van de zenderfrequenties. Kassa! U beste brave ambtenaar zult daaraan moeten meebetalen, en flink ook. Stemmen: Wat u gaat stemmen bij de komende verkiezingen laat ik helemaal aan uw eigen beoordeling over. U luistert en opnieuw maar heel gezapig naar de mooie verkiezingsverhalen uit het sprookjesboek van Moeder de Gans. Maar wanneer u uw eigen pensioen en welzijn wilt behouden en uw kinderen een leefbare toekomst gunt, dan zult in elk geval niet moeten stemmen op een partij die de staatsschuld wil aflossen. Dus geen LPF, geen VVD, geen D'66, geen CDA en geen PvdA. De keuze wordt dan wel erg beperkt....!!! Wanneer u de moeite neemt om de schitterende analyse van dr. W.P. Roelofs te bestuderen, dan maak ik misschien zelfs kans op een twistgesprek met Jan Mulder bij Barend en van Dorp. Het onderwerp is zwaar genoeg.
Dit tegenover de bankenschuld als de schuld van banken aan particulieren, en de particulierenschuld als schuld van particulieren aan de banken. Maar ook als tegenhanger van alle spaargelden bij banken met spaarrekeningen, bij verzekeraars met polissen, bij pensioenfondsen met pensioenrechten, bij lagere en centrale overheden met obligaties. Het sparen in aandelen laat ik hier even buiten beschouwing (zie Japan). Alleen de staatsschuld als grootste spaarfonds in Nederland lijkt gedemoniseerd en leidt tot onjuiste conclusies. (Waarom dan ook niet de effectenbeurs demoniseren?) De Japanse banken zitten vandaag op 18 november 2002 nog steeds met oninbare vorderingen van 1500 miljard euro. Dit vanwege de beurskrach van 1987 toen de onroerendgoedprijzen en de aandelenkoersen in elkaar stortten (Nikkei van 40.000 naar 11.000 op 24 september 2004). (Lees Pensioenen, sparen en welvaart in Nederland t.o.v. Japan). Maar ook de Amerikaanse staatsschuld is per hoofd van de bevolking ($ 25,117.32) bijna twee keer zo hoog als die van de Nederlanders (€ 13750). Afhankelijk van de koers van de dollar en de euro verandert die verhouding natuurlijk wel iets. De Nederlandse is stabiel en licht dalend, de Amerikaanse stijgt met $ 1,69 miljard per dag (Zie de Amerikaanse schuldklok). Los daarvan zitten de Amerikaanse banken ook met oninbare vorderingen. JP-Morgan bijvoorbeeld met 36.000 miljard dollar onzekere derivaten. Voor de Amerikaanse banken tezamen is dit in US dollars 126.000 miljard. Ofwel 4 maal alle geld dat globaal ooit is uitgegeven aan defensie en ruimtevaart.
Hoewel onze economie sterk met de Amerikaanse verbonden is, blijkt dat staatsschuldprobleem in Amerika voor onze politici, journalisten en professoren economie geen serieus probleem te zijn. Het zwijgen is oorverdovend, nietwaar? Hebt u zelf geen aandrang om uw omroep, krant of politieke partij te bellen en wat vragen te stellen? Of gaat u op 22 januari naar de stembus met de gedacht dat u een "verstandige" keuze hebt gemaakt met het uitbrengen van uw stem? Prof. Balkenende benadrukt in zijn artikel alleen de schuldkant van de staatsschuld, terwijl toch duidelijk is dat die 220 miljard euro aan spaargelden van pensioenfondsen en beleggers gewoon vererfd kunnen worden. Maar ook de onnozele verklaringen van de Tweede Kamer en de regering die alleen de schuldkant belichten; terwijl toch duidelijk is dat het even goed een onbelast bezit is van de spaarders. Net als bij alle andere spaarfondsen zorgt de renteopbrengst van aan anderen uitgeleend spaargeld voor een aanvulling op het inkomen van de spaarders/beleggers. Bij de staatsschuld is dat voornamelijk een aanvulling op het AOW-inkomen voor overwegend gepensioneerden in de vorm van een aanvullend pensioen. (ABP, PGGM, enz.) Ook Balkenende mist hier de boot door zelfs te pleiten voor het indirect afbreken van die inkomenszekerheid voor de gepensioneerden met het aflossen van de staatsschuld. Hij doet dat met de kronkelredenering om de AOW betaalbaar te houden met de aanzwellende grijze golf in het vooruitzicht. Hij wordt daarmee impliciet en indirect verantwoordelijk voor een algehele verlaging van de pensioeninkomens, door deze na aflossing van de staatsschuld aan risico's van o.a. beursfluctuaties bloot te stellen. Hij ziet tevens over het hoofd dat de automatisering het volumeprobleem van de zorg volstrekt zal oplossen. Ook de beurskrach in Japan en de scherpe daling op de beurzen in Amerika en Amsterdam, naast de drama's als die van Enron, KPN en Worldonline, tonen aan dat de staatsschuld - net als in Japan - een kostbaar bezit is waarop wij heel erg zuinig moeten zijn. (Zie de Stellingen van een ketter) Daarnaast wordt met dat zogenaamde AOW-spaarfonds ook duidelijk dat de staatsschuld lager is dan officieel wordt gezegd, waardoor de kiezers keurig het bos in worden gestuurd. (prof(f)essioneel belazeren heet dat in vakkringen) Ook het aanschaffen van de JSF-jagers voor 8 miljard euro is natuurlijk een volstrekt onverantwoorde uitgave in de optiek van economische en politieke afwegingen. Des te schandaliger is het voorstel om te snijden in allerlei sociale voorzieningen en gesubsidieerde banen zoals de inferieure Melkertbanen. Economen, journalisten en politici lijken in slaap gesust met de schoenvetertheorie van Jan Peter Balkenende, maar zij hebben over het algemeen niet in de gaten dat de voorgenomen bezuinigingen de schade alleen maar groter maken en de recessie verdiepen en verlengen. Het gevolg daarvan is dat die staatsschuld in een andere vorm en op een later tijdstip gewoon weer opduikt als ware er helemaal geen aflossingen van staatsschuld en bezuinigingen geweest. Het resultaat is wel een sociale en economische ontreddering. De bezuinigingsoperatie van 'Keerpunt '81, ruim twintig jaar geleden ingezet, is nog niet eens voorbij en wordt met de fobie voor de staatsschuld door prof. dr. Jan Peter Balkenende op voorhand met minstens dertig jaar verlengd. Hoe blind zijn we eigenlijk ???? Lees de analyse van Ab Flipse over Belastingramp 21e Eeuw Welke politieke partij zou het wagen om - vloekend in de kerk - te zeggen dat die aflossing van de staatsschuld helemaal niet zo nodig is; en dat het helemaal geen loden last is voor de komende generaties - zoals Balkenende beweert - maar evengoed een grote lust is met een enorme erfenis voor gegarandeerde welvaart en welzijn voor onszelf en onze kinderen ?? De partij die dit inzicht weet te verdedigen zou wel eens een hoop zetels kunnen halen indien de media toestaan dat het onderwerp in de openbare discussie wordt gebracht. Uiteindelijk bepalen de media of ons land naar de knoppen gaat of niet. Ontstaat de discussie, dan is plotseling een heleboel wel mogelijk voor werkgelegenheid, zorg, veiligheid en onderwijs, zoals Dr. W.P. Roelofs aantoonde. Dat is ook de reden waarom zo'n ongelooflijk belangrijk aspect is waarop de kiezers hun hoop kunnen vestigen. De democratische inbreng van de burgers zelf wordt letterlijk de nieuwe politiek. Wordt vervolgd..... Robert Brockhus |
Stichting Sociale Databank Nederland
E-mailadres: sdn@planet.nl
Internet site:
http://www.sdnl.nl/overheidsschuld.htm