Het is een ondankbare taak om minister van Ruimtelijke Ordening te zijn

van 10 maart 1998 Van onze correspondent Peter de Graaf ANTWERPEN/VORSELAAR Het is een ondankbare taak in het land van chaos minister van Ruimtelijke Ordening te zijn. De Vlaamse socialist Eddy Baldewijns voert slechts de wet uit, maar dat wordt hem niet in dank afgenomen door de eigenaars van duizenden illegale weekeindhuizen in België. Eind vorige week betoogden ze in Antwerpen tegen het beleid van 'Eddy Baldozer'. Baldewijns vindt dat vakantiewoningen die zonder vergunning zijn gebouwd in natuur- of landbouwgebieden, moeten worden afgebroken. Eind december voegde hij de daad bij het woord, toen een bulldozer onder enorme belangstelling van de media genade-' loos afrekende met een illegaal huisje in Vorselaar. De landelijke omgeving van deze gemeente in de Kempen staat vol weekeindverblijven, die stuk voor stuk zonder vergunning zijn gebouwd en voor een groot deel zelfs permanent worden bewoond. Als het aan Baldewijns ligt, gaan ze allemaal vroeg of laat tegen de grond. Want met de wet mag niet worden gesold. Het jarenlange gedoogbeleid is verleden tijd. 'Als we nu niet optreden, is straks heel Vlaanderen volgebouwd', zegt Baldewijns medewerker Johan Van Hoecke.' Maar de eigenaars van de weekeindhuizen zijn van plan hun bezit met hand en tand te verdedigen. De burgemeester van Vorselaar kreeg al een brief waarin hij werd gedreigd met de dood, ondertekend door 'de IRA van de Kempen'. En de aannemer die aanvankelijk was ingeschakeld om het vakantiehuisje plat te walsen, zag van schrik af van die opdracht. Niet alleen zijn graafmachine was door onbekenden in brand gestoken, hij kreeg daags voor de afbraak ook nog een dreigtelefoontje: 'Als ge nog naar hier durft te komen, zijt ge eraan.' Johnny Verboven, exploitant van taverne Den Tip in Vorselaar, haalt zijn schouders op over zoveel commotie in de doorgaans rustige Kempense gemeente. Hij kent de gedupeerde bewoners. Ze wonen nu bij hem in de straat, in een sociale huurwoning. Een sociaal drama? Misschien, zegt Verboven. Maar hij geeft de minister en de burgemeester wel gelijk: 'Er zijn hier mensen die bijna voor niets een perceel bosgrond hebben gekocht. De bomen hebben ze gewoon gerooid en ze hebben er een huis op gebouwd. Moet je dat vergelijken met de mensen die zich blauw hebben betaald voor een stuk bouwgrond. Dat is toch niet rechtvaardig.' Maar een stamgast sputtert tegen: 'De gemeente heeft die mensen jarenlang gedoogd. De woningen hebben water en elektriek. En de bewoners betalen ook netjes hun taksen. Dan is het wel een beetje hypocriet dat de overheid ze nu opeens op straat gooit.' Dat is ook het voornaamste argument dat het Nationaal Comité van Weekendverblijven hanteert. NKWV-voorzitter Lode Lambrechts meent dat de overheid na 27 jaar gedoogbeleid niet zomaar haar spierballen kan laten zien. Er zijn gemeenten die het illegale bouwen zelfs hebben aangemoedigd. Dan zei het gemeentebestuur tegen onze mensen: zet die woning maar snel neer, het komt wel goed. Maar kom daarna wel even langs, dan kunnen we belasting heffen.' Lambrechts vindt het 'schandalig' dat de mensen nu worden afgestraft voor de fouten en het lakse beleid uit het verleden. Heel wat makelaars hebben zich schuldig gemaakt aan pure misleiding van zwakkeren die dankbaar gebruik maken van zo'n goedkope, maar officieel illegale woning. 'Zo is hier de woningnood op een typisch Belgische manier opgelost.' Het Nationaal Comité Weekendverblijven werd al begin jaren zeventig opgericht en heeft zesduizend leden. De meeste huiseigenaren wachten al sinds 1974 op 'regularisatie' van hun woning. In dat jaar zijn duizenden dossiers naar de overheid gegaan, waarvan sindsdien echter niets meer is vernomen. De voornaamste eis van het NKWV is nog steeds 'regularisatie' van alle oudere illegale woningen. Lambrechts pleit voor een verjaringstermijn voor bouwmisdrijven van vijf jaar. Want hij vindt het gek dat misdrijven tegen de bouwwetgeving nimmer verjaren 'net als oorlogsmisdaden'. Hij voelt zich zwaar benadeeld door de strikte wetgeving: 'Als ik met mijn auto iemand doodrijd, mag ik mijn auto behouden. Maar door landbouw- of natuurgrond te verkopen voor bouwgrond. En de meeste gemeenten knepen een oogje toe en legden zelfs wegen en nutsvoorzieningen aan. 'Die arrangeurspolitiek, dat gedoogbeleid is typisch Belgisch', erkent Lambrechts. 'De overheid wilde van twee bakskes eten. De gemeenten wilden zoveel mogelijk inwoners aantrekken. Want hoe hoger de aantallen, hoe hoger de subsidies en de wedde van de burgemeester. Bij die telling werden de weekendverblijven gretig meegenomen. Maar volgens de wet mogen mensen slechts daar worden belast, waar ze effectief wonen.' Vlaanderen telt dertienduizend weekeindwoningen die in verboden gebied zijn gebouwd. Daarnaast zijn er nog achtduizend huizen die weliswaar legaal zijn gebouwd als vakantiewoning, maar die tegen de regels in permanent worden bewoond. Volgens Lambrechts zijn het vooral sociaal iemand een begaat, wordt het huis afgebroken.' Minister Baldewijns zegt slechts de wet uit te voeren. 'Het is een strikt beleid, waaraan sommigen misschien moeten wennen', verklaart zijn medewerker Van Hoecke. Het gaat niet alleen om respect voor de wet, maar ook om rechtvaardigheid Want het kan niet zo zijn dat de ene Vlaming voor een prikkie in een illegale woning mag blijven wonen, terwijl een ander langs legale weg met lege handen staat of slechts voor veel geld een perceeltje bouwgrond kan kopen. Bovendien zijn er genoeg mensen van illegale huizen die wel gevolg hebben gegeven aan een rechterlijke uitspaak en hun huis hebben afgebroken. Volgens cafébaas Verboven hebben alle partijen boter op het hoofd: 'De fout ligt bij iedereen, bij de bewoners, de gemeenten en bij de hogere overheid.' Dat is een conclusie om een pintje op te vatten, lacht hij.