McKinsey-rapport al te zeer geprezen door Melkert

Huizen, 5 september 1997

Minister Ad Melkert
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Zeestraat 73
2518 AA 's-Gravenhage

Excellentie,

Het McKinsey-rapport dat u omarmt, volgens de berichtgeving in de Volkskrant van 5 september, zal er toe kunnen leiden dat in het verlengde van de melkertbanen en andere vormen van gesubsidieerde werkgelegenheid, structureel een steeds groter en groter wordende groep mensen in pure armoedebanen terecht komt. Die armoede uit zich dan niet direct in de kunstmatig op peil gehouden netto koopkracht van de aan werk geholpenen, maar slaat neer in de verplaatsing van koopkracht via de belastingen vanuit de koopkracht van de beter verdienenden naar de mensen die op een McKinseybaan zijn aangewezen.

Zowel tegen het een als tegen het ander heb ik bezwaar, omdat het zal leiden tot een vorm van lijfeigenschap waaraan diegene die in een dergelijke arbeidsplaats verzeild raakt vrijwel nooit meer zal kunnen ontkomen. Het lijkt een beetje op de situatie van die ten tijde van de oude Egyptenaren voor het bouwen van piramides, of op die van de oude Romeinen om het wereldrijk te financieren (in navolging van Alexander de Grote) en op de productiemethoden op de katoenplantages in de Nieuwe Wereld, waar evenmin werknemers en werkgeverslasten drukten op de kostprijs van arbeid. Achteraf omschrijven we die vorm van tewerkstelling als slavernij, welke in onze grondwet verboden is. Maar met een moderne definitie van 'werk' en vooral de 'behoefte aan werk' en het ultieme begrip 'efficiëntie' kom je 'n heel eind om opnieuw de uitbuiting, die in ons monetair systeem zit ingebakken, ondanks de grondwet ingevoerd te krijgen.

Gezien de paarse benadering om de belastingdruk te willen verlagen, die feitelijk in Nederland niet hoger is dan in de rest van de geïndustrialiseerde wereld, zal het er op uitdraaien dat de arbeidssubsidie, ofwel de subsidie voor de werkgevers om het productiviteitsdeficiet te compenseren, betaald wordt door de overige werkenden. Het McKinsey-rapport puilt uit van de vrijstellingen van sociale en maatschappelijke bijdragen voor de ondernemers, terwijl daar tegenover alles op dit gebied wordt verlangd van alle anderen.

De visie op het starten van nieuwe ondernemingen is die van arbeidsvermogen door tewerkgestelden te laten investeren in het eigen vermogen van zo'n nieuwe onderneming; en dat dan tegen een minimale beloning waarvan men niet zelfstandig kan leven. Wat de concurrentie-effecten zullen zijn voor gevestigde ondernemingen, maar ook voor de arbeidsvoorwaarden van het overige personeel, laat zich licht raden. McKinsey propageert onverbloemd een ongebreideld kapitalisme waarvoor, wat de promotie en publiciteit betreft, nauwelijks hindernissen lijken te bestaan.

Het lijkt me wat kortzichtig om dit rapport - dat strikt genomen uw melkertbanencircus steunt - te omarmen als een panacee voor armoedebestrijding. Bisschop Muskens probeert u duidelijk te maken dat we in Nederland een massale en structurele armoede hebben, ondanks alle inspanningen om mensen met een lage opleiding, of andere kenmerken die voor de huidige arbeidsmarkt minder wenselijk zijn, aan betaald werk te helpen. Het rapport is een pure antisociale beleggersbenadering die de factor arbeid los ziet van het mens zijn. De mens is in het McKinsey-rapport niet meer dan een grondstof of een productiefactor die zo goedkoop mogelijk moet worden ingekocht. Sociale aspecten zijn daarbij van nul en gene waarde. Ik denk dat u het enthousiasme over dit rapport wat zou moeten temperen, met name waar het de gevolgen voor de sociale cohesie van de samenleving betreft.

Wel moet erkend worden dat de benadering van de werkloosheid door McKinsey een realistischere is dan die van u. Net als bisschop Muskens al eerder deed, en bezwaar maakte tegen de manipulatie van de statistieken, doet in feite McKinsey dat overduidelijk ook. Maar net als u trekt McKinsey daaruit niet de juiste conclusie. Het werken zal aan banden moeten worden gelegd, wat betreft de duur en het volume, zowel voor de individu als voor de samenleving als geheel. Niet in de laatste plaats om het milieu te ontzien. En wat de betaalbaarheid van de sociale voorzieningen betreft, och, dat is slechts een kwestie van politiek wil. Meer niet.

In afwachting van uw reageren,

E-mail: sdn@planet.nl
Internet-site: sdnl.nl

zie onze eerdere correspondentie

P.s. In 1996 kostte het 32 manuren om een completen Volkswagen Polo te produceren. Eind 1997 kost het nog maar 20 uren om diezelfde auto met robots van de band te laten lopen. (zie auto's maken) Wilt u alle wegvallende werkgelegenheid vervangen door gesubsidieerde arbeid? Wie betaalt voor deze subsidie de belasting en aan wie wordt die subsidie dan uitgekeerd? Ook weer aan werkgevers die dan weer verder kunnen investeren in nog meer automatisering? Moet het arbeidsethos niet dringend op de helling? Moet de arbeidsvulling van een leven niet gezien worden als iets dat geheel achterhaald is? Lees het artikel uit Der Aanpassing naar beneden waarop ik al eerder attendeerde nog maar eens door. De tachtig / twintig maatschappij komt razendsnel op ons af, waarbij nog maar twintig procent van de beroepsbevolking arbeid zal kunnen hebben. Welke visie heeft de politiek op deze realiteit?