Limburg Graaf 42, 6101 CE Echt Datum 25-1-1999 Aan Minister Dr. J. Pronk Ministerie van VROM Postbus 20951 2500 EZ Den Haag 6101 Echt Geachte Minister Dr. J. Pronk, Tot onze bevreemding ontvingen wij nog geen antwoord uwerzijds op onze brieven met bijlagen van 21 sept. 1998 en december 1998. Opdat U niet de indruk gaat krijgen dat wij onze gerechtvaardigde strijd tegen schending van de beginselen van onze rechtsstaat opgeven en zo maar goedvinden wat in de grensprovincie Limburg al te gemakkelijk en "als kennelijk goede maatjes onder elkaar" gebeurt en blijft geheuren ....... DRINGEN WIJ ER BIJ U OPNIEUW MET KRACHT OP AAN EEN DIEPGAAND ONDERZOEK (LIEFST UITERAARD 'ONAFHANKELIJK') naar aenleiding van het onderstaande te doen plaatsvinden. In ieder geval zouden wij het ten sterkste afkeuren, als zou blijken dat een antwoord van U aan ons puur gebaseerd zou zijn op door U ingewonnen informaties van de (in deze 'belanghebbende' Provincie Limburg. Mocht U nog bronnen willen raadplegen dan verwijzen wij voor zoveel nodig naar: onze brieven, stukken en krantenartikelen en naar ons eigen uitgebreid archief; alle officiële statenstukken, het recent boek van dr. Willem Heemskerk: "Waterbeheer in de grensprovincie Limburg", zie vooral hoofdstuk II (pag. 49 e.v.). Het vraagstuk (waagstuk Aqua Terra N.V. en de Deal van de Eeuw). Excellentie, STEL U VOOR: het territoir van de regio Midden-Limburg, ruim een halve eeuw terug, (rond 1935 na bevaarmaking van de Maas begon de grindwinning) een heel bijzonder rivierdalenlandschap met corresponderende flora en fauna; daarbij voor een zeer groot deel gelegen in het grensoverschrijdend Grenspark Maas - Swalm-Nette, Verdrag tussen Nederland en het Land Nordrhein Westfalen, Düsseldorf 30.03.E976, Trbl. Nr. 76; STEL U VOOR: dat ofschoon niemand het recht heeft om wat in de loop van vele ecuwen op natuurlijke wijze is ontstaan binnen enkele decennia af te breken - een groot deel van dat Midden-Limburgse gebied onberkenbaar is veranderd in een troosteloos Maasplassengebied door de massale winning van zang en grind; en dat alles over de hoofden heen van de burgers; STEL U VOOR: dat dit gebied - behalve door hinder veroorzakende en de waterbalans verstorende grindwinningen (opbrengst ca. 3 mujoen ton per jaar met relatief weinig werkgelegenheid) - onder 'patronage' van de vergunning verlenende Provincie ook nog ernstig bedreigd wordt door onder meer grote bruinkoolwinningen in dagbouw in het aangrenzende West-Duitsland die kostbaar grondwater aan onze bodem onttrekken (met als gevolg desastreuze verkleining van het intrekgebied van grondwater); STEL U VOOR: dat dit zelfde Midden-Limburg dus al vele jaren lang de belangrijkste producent is van grind (ca. 75% van de nationale behoefte) en ten dele ook van industriezand (beton en metselzand) in Nederland. In Midden-Limburg heeft het grindpakket een dikte van plm. 20-23 meter; het wordt hier bedekt door een laag zand van ca. 10 meter; STEL U VOOR: dat in dit qua waterhuishouding uiterst kwetsbaar territoir (de Club van Rome tot 1972 zou dit kunnen vergeljjken met een 'horror-scenario'; men leze b.v. ook het Zwartboek van de Milieugroep Heel van 1976) (zich ook nog andere grond- en oppervlaktewater nadelig beïnvloedende milieurampen voltrekken, zoals in de 70-tiger jaren de dumping door de Provincie van 25 miljoen TON (giftig) mijnsteen van de Maurits in 200 open grindgaten; een extra portie zware gifstoffen erbij in het open grindgaten 'In de Roes' en 'Kuilkens-greend' (Obe en Laak) en zwaar vervuild slib in het lateraal kanaal en als klap op de vuurpijl de aanwijzing van de idyiiische Molengreend tot Maas vuilsibdeponie; STEL U VOOR: dat sowieso door de bijzondere geologische opbouw van dit gebied (het grondwater stroomt in tussen enkele breuken gelegen schollen - zo Venloer, Scholle en de Roerdalslenk VANUIT DUITSLAND NAAR NEDERLAND) zich tal van hydrologische problemen kunnen voordoen; STEL U VOOR: dat reeds IN HET JAARVERSLAG VAN STAATSBOSBEHEER (Roermond) van 1974 - dat is dus al bijna een kwart eeuw geleden! - met zorg gewezen werd op het door de grindwinningen o.a. jammerlijk verlies van identiteit van karakteristieke dorpjes in deze regio, alsmede op de onherstelbare aantasting van het oude cultuurlandschap dat eeuwen nodig had te ontstaan; STEL U VOOR: dat toen al de opinie opgeld ging doen, dat de massale grindwinning in Midden-Limburg voor de nationale behoefte, conform de veel te weinig 'gewogen' Structuur-visie 1969 van de Provincie, een veel te zware last op de regio ging leggen. Ook het voor 'herstructuriing' van het afgegraven gebied in het leven geroepen grindfonds (waarin krachtens een overeenkamst tussen Provincie en de grindproducenten een financiële afdracht aan de Provincie per ton grind) kon die ongerustheid niet verminderen, nog daargelaten dat de democratiscbe controle op dat Ponds veel te zwak is (getuige de gang van zaken bij Kasteel Hoogenweerth); STEL U VOOR: dat dit alles leidde tot een grote uitbreiding van macht en invloed van 'samenwerkende' grindproducenten (wat o.a. leidde tot bedenkelijke smeergeldcontracten tussen die producenten en relevante gemeenten - waarover vragen in de Tweede Kamer rond 1990), een tendens die zicb nota bene nog flink aan het versterken is door de opmerkelijke activiteiten van die producenten tot het aankopen van gronden in het nieuwe Natuurontwikkelingsplan De Grensmaas, kennelijk ook nog met instemming van het Project Maaswerken juncto De Provincie zelve; STEL U VOOR: dat zich daarnaast in deze, in hoge mate aan haar lot overgelaten regio nog tal van andere discutabele situaties voordoen, zoals: het bouwen van massa's luke vacantiewoningen op de (verontreinigde) oevers van Brandt/Eiland door - hierna verder te vermelden Aqua Terra, alsmede (plus onder meer groot horecabedrijf) nota bene op de oevers van de Boschmolenplas Fase B, onlosmakelijk verbonden met het belangrijke drinkwaterbassin Fase C is Lange Vlietert. Dat, gelet op de grote kwetsbaarheid van dit unieke gebied, daar bebouwing met grote infra-structurele werken ondenkbaar zou moeten zijn en in dit opzicht geen begrip bestaat voor de (kenneluk aan Aqua Terra en de grindproducenten gebonden) Provincie Limburg. Ook zijn er vraagtekens rond de 'de Grote Hegge' en het grote terrein 'de Goese' in Thorn; EN STEL TENSLOTTE VOOR, EXCELLENTIE: dat dit alles door de Provincie Limburg - op gespannen voet met de wet (denk aan de openbaarheid van de Maasplassen) en in strijd met de in het rechtsbewustzijn levende beginselen van behoorlijk bestuur - overgoten wordt met het sausje van: Bedenkelijk privaatbeheer van een stuk publiek domein door thans wen FAMILIE B.V. MET VOLSTREKT ONBEKENDE AANDEELHOUDERS, overeenkomsten waaraan tenminste een luchtje zit! (alsof men uit het verleden qua belangenverstrengeling niets geleerd heeft!) EN DAT ALLES DOOR GEDEPUTEERDE STATEN, met te weinig controle toen van provinciale Staten (monisme in plaats van dualisme in het bestuur!) en veel te weinig reële informatir naar de intussen murw gemaakte Midden-Limburgers toe. Als ergens dan is hier tekort gedaan aan de rechten van mensen in een gehele streek. Excellentie, Aannemende dat U zich thans onze grote zorgen (materieel en ook qua recbtsbescherming in een 'gezonde' rechtsstaat) kunt voorstellen vragen wij U nogmaals met klem een (onafhankelijk) onderzaek te entameren naar: Het reilen en zeilen van Aqua Terra, thans een Familie N.V. De uiterst discutabele en volstrekt onbegrijpelijke Package deal/Overall deal d.d. 15-02-1993. Ad A. Het gaat hier over de oprichting van N.V. Aqua Terra. Bij acte verleden voor notaris J.C. Ritzen te Roermond d.d. 7 jan. 1986 en de even 'discutabele' verkoop van 12 maart 1986 bij overeenkomst door de Provincie Limburg van 3000 hectaren (een gebied driemnal zo groot als de Loosdrecbtse plassen) Macisplassen, terreinen, jachthavens, campings enz. gelegen binnen het herstructureringsgebied Midden-Limburg voor slechts 6,5 miljoen gulden (Statenstuk EH 182). Ad B. Als uitvloeisel van artikcl 23 van die overecnkomst vond daarna nog een overeenkomst plaats in 1986 tussen de Provincie en de LLTB inzake het uitgeven in pacht en verkopen van agrarische grond (Statenstuk E-182-5). VOORAL WERD IN DE REGlO MIDDEN-LIMBURG (maar ook daarbuiten) o.a. de uitzonderlijke transactie 'de deal van de eeuw' d.d. 12 maart 1986 met zeer gemengde gevoelens ontvangen. Zo werd van de zijde van het Stadsgewest Roermond het verwijt vernomen dat de Provincie de belangen van zo'n 100.000 mensen in de toch al zo getroffen regio aan de kant schoof (Binnenlands Bestuur 18 oktober 1985, blz. 18). Anderen vreesden (opnieuw) voor het verlies van de eigen identiteit van de dorpen door verdere ontgrinding. Het meest werd echter gelaakt de al te gemakzuchtige, weinig gefundeerde houding van GS en de (slecht) controlerende Provinciale Staten van Limburg. Ons - en dit is ook het probleem bij bestuursjuriston - is het een raadsel waarom men zich ten deze (en dit geldt natuurlijk ook voor de creatie van Aqua Terra) al te zeer heeft laten adviseren door deskundigen op het terrein van civielrecht. Met alle respect voor bijv. Adelmeyer Advokaton c.s., dient men immers niet te vergeten - nog daargelaten dat deze provincie nog niet rijp was voor een dergelijke grootschalige privatisering: - dat het hier in de regio toch (mede) ging om een stuk publiek domein, waar toch primair de overheid-beheerder een publiekrechtelijke zorgplicht heeft c.q. dient te hebben. Dat laatste is uiteraard ook ten faveure van de rechtzoekende burger in een rechtsstaat. Waarom ten deze - zo vraagt ook dr. Heemskerk zich in zijn recente boek af - in plaats van N.V. Aqua Terra niet gedacht aan een soort publiek-rechtelijk gefundeerd Maasplassenschap, op basis van artikel 134 van de grondwet c.q. de Wet Gemeenschappelijke regelingen van 1 april 1950, Stbl, K.120? Genoemde N.V. Aqua Terra (thans tot ontsteltenis van velen uitgegroeid tot een pure familie-bv met onbekende aandeelhouders) heeft blijkens akte d.d. 7-1-1986 enorme bevoegdheden. Zo de exploitatie van plassen en gronden in de provincie Limburg (met mogelijke entreeheffing voor burgers); aankopen en verkopen van onroerend goed; het bouwen en exploiteren van (on)roerende goederen; het ontwerpen en realiseren van projecten etc. Gedeputeerde Staten hebben thans naar eigen verklaring geen grip meer op deze privaatrechtelijke waterbeheerder. Het is zelfs zover gekomen dat in december 1996 het College van Gedeputeerde Staten heeft afgezien van haar formeel voorkeursrecht tot terugkoop van een aantal plassen. Aqua Terra heeft deze plassen aan de provincie aangeboden voor plm. 19 miljoen gulden. Aqua Terra verkocht dezelfde plassen aan haar eigen directcur Baggen voor plm. 14 miljoen gulden. Deze vallen dus nu zo maar toe nan de Familie Baggen met haar onbekende aandeelhouders. Hoe die N.V. met de rechtsregels/objectieve rechtsbescherming in een rechtsstaat omgaat blijkt b.v. ook uit - zic L.D. 22-08-1998 - het 'afkopen' door haar van bezwaren o.m. ingediend bij de Raad van State van enkele burgers... en dat opdat de massale bouw van vakantiebungalows op de gevoelige oevers van de discutabele Boschmolenplas Fase B (Panheel) maar spoedig zou kunnen doorgaan. Wij achten dit - alsmede de houding van GS terzake; te weten het gewoon laten passeren daarvan laakbaar en in strijd met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. Bovendien gaat daarvan een grote precedentwerking uit in een provincie die het qua belangenverwevingen toch al moeilijk heeft met de 'verwerking van het verleden'. Alleen dit al zou een extra onderzoek waard zijn. Bezien vanuit een oogpunt van 'behoorlijk bestuur' kunnen wij geen goed woord vinden voor de Package deal/Overall deal d.d. 15-O2-1993, in samenhang ook met de (twijfel zaaiende) Eindovereenkomst d.d. 13-O5-97, respectievelijk Statenstuk E 305 nr. 1 met - financiën en zeer grote investeringen rakende bijlagen) en F378 - 1. Deze Package deal is een uiterst discutabele puur privaatrechtelijke OVEREENKOMST tussen de Provincie Limburg, de grondproducenten en N.V. Aqua Terra over ontgronding, overdracht, inrichting en investeringen in de grindwinningsgebieden Midden-Limburg. Zij hangt als een zwaard van Damocles boven de regio en haar burgers. Met de creatie van N.V. Aqua Terra de kennelijke aan de Staten 'ontglipte' kwalijke metamorfose daarvan tot Familie b.v.; genoemde 'deal van de eeuw' is deze Package deal een volstrekt dieptpunt in bestuurlijk Limburg. Juist omdat deze alle kansen schept tot 'partijdig' bestuur (d.w.z. niet onafhankelijk) 'publiekrechtelijk bestuur' ontmoet zij grote weerstand bij bestuursjuristen. IN HET BElANG VAN DE GELOOFWAARDIGHEID AAN DE RECHTSSTAAT IS DAAROM EEN ONDERZOEK TERZAKE BESLIST NODIG EN WIJ ZULLEN NIET RUSTEN VOOR HET BEVOEGD GEZAG DAARTOE OVERGAAT; Met deze Privaatrechtetijke Package deal 'als achtergrand' (en de nauwe bindingen tussen partijen die zij veroorzaakt) kunnen al direct vragen worden gesteld bij: het objectief opstellen van het provinciaal Streekplan voor Noord en Midden-Limburg terzake door de provincie zelf, het voorbereiden en vaststellen van gemeentelijke bestemmingsplannen (zoals t.a.v. het territoir Brand/Eiland en Boschmolenplas Fase B met massa's vakantiewoningen te bouwen door de Familie b.v.), het al dan niet goedkeuren van relevante bestemmingsplannen door de publiekrechtelijke instantie, Gedeputeerde Staten van Limburg. het afgeven van gemeentelijke bouwvergunningen en van provinciale ontgrondingsvergunningen aan de grindproducenten, het afgeven van evt. milieuvergunningen, het milieuhandhavingsbeleid, de visie van de N.V. Waterleidingmaatschappij Limburg - met twee leden van GS in de Raad van Commissarissen - op de 'aanpak' van het kwetsbare territoir Boschmolenplas Fase B juncto Fase C. Hoe het ook zij door dat alles is de kans groot op belangenverstrengeling (een sowieso bekend begrip in Limburg) en dat moet thans door een goed onderzoek 'de nek worden omgedraaid', opdat ook de burgers in Midden- en heel Limburg weer kunnen gaan geloven in hun/haar rechtsstaat. In afwachting van uw bericht terzake teken ik hoogachtend, Met vriendelijke groeten. M.M.A. Meerten-Schoenmakers P. Kersten Bijlage: Het Boschmolenplan een natuurjuweel in het Midden-Limburgse