Dick Berts
De nieuwbakken 'Minister van Staat' Jos van Kemenade Een overzicht. Zes weken slechts had Jos van Kemenade in 1998 nodig om te rapporteren dat er geen doofpot geweest was bij de afhandeling van de affaire-Srebrenica. Vier jaar later constateert het NIOD met zoveel woorden dat de commissaris van de koningin (CdK) een valse voorstelling van zaken heeft gegeven en dat zijn onderzoek niet gericht was op waarheidsvinding maar op damage control. Daags voor zijn démasqué werd de scheidende Commissaris der Koningin in Noord-Holland nog ijlings benoemd tot Minister van Staat. Dank voor bewezen diensten? In elk geval is het niet de eerste keer dat Van Kemenade de waarheidsvinding saboteert. Ton Heerts van de Defensievakbond AFMP: "Als dit demissionaire kabinet iets wérkelijk onderzocht wilde hebben, dan ging de opdracht doorgaans naar een CDA'er. Moest het de doofpot in, dan werd Van Kemenade ingeschakeld. Hij is de specialist op dat gebied."
Vlekkeloze reputatie "Veteraan Van Kemenade draait zijn hand niet om voor een commissie", schreef Trouw in 1998, toen hij door minister De Grave was aangesteld om het Srebrenica-debacle te onderzoeken. Dat is maar al te waar: Van Kemenade heeft al heel wat varkentjes voor de rijksoverheid gewassen.
Rechtsherstel joden
'Hij is de specialist op dat gebied.' Anders gezegd: of er veel aan de strijkstok is blijven hangen bij het teruggeven van de joodse tegoeden die door de nazi's waren geroofd. Van Kemenade concludeerde dat de overheid geen blaam trof; het verschil tussen wat er was geroofd en wat er was teruggegeven was volgens hem niet meer te becijferen. Op zijn voorstel kreeg de joodse gemeenschap, bij wijze van tegemoetkoming op humanitaire gronden, 250 miljoen gulden toegeschoven. Aldus werd de teruggave van gestolen eigendommen vermomd als een gunst. De joodse gemeenschap was laaiend, en sprak van een "aalmoes". Kok erkende schoorvoetend dat de ontvangst van teruggekeerde joden indertijd "kil en bureaucratisch" was geweest, maar weigerde aanvankelijk officieel excuses aan te bieden. Die kwamen er pas na een storm van verontwaardigde reacties. In de commissie-Van Kemenade die voor deze cover-up verantwoordelijk was, zat overigens ook RIOD-directeur Blom, thans landelijk bekend als NIOD-directeur Blom. Die was, zacht uitgedrukt, onaangenaam verrast toen een van zijn eigen NIOD-collega's, G. Aalders, vervolgens gehakt maakte van het rapport-Van Kemenade. "Overheid verrijkte zich aan holocaust" constateerde Aalders in zijn studie. Niet alleen heeft de overheid gegoocheld met sterfdatums, om zo een veelvoud aan successierechten te kunnen binnenhalen, de joden hebben ook hun eigen rechtsherstel moeten betalen: de schadeafwikkeling werd uit de joodse tegoeden bekostigd. De emeritus-hoogleraar Isaac Lipschits kwam tot dezelfde slotsom in zijn boek De kleine sjoa. Aalders werd door zijn directeur Blom op het matje geroepen; sindsdien doet hij in de pers geen uitlatingen meer over de zaak. Het NIOD ontkent dat er sprake is van een spreekverbod, zoals boze tongen beweren: "Maar het is wel zo dat we hier maar één officiële woordvoerder hebben."
Foster Parents
Ramp in Volendam Van Kemenade had overigens in 2001, op verzoek van Volendam en buiten de commissie-Alders om, zelf al onderzoek laten doen naar het vergunningenbeleid. Hij gaf die opdracht aan zijn oud-griffier Versteden. Die onderzocht alleen de rol van Volendam en liet de provincie buiten schot. Vervolgens openden Versteden en Van Kemenade samen de aanval op de commissie-Alders. Aan het feit dat Van Kemenade, daags na de ramp, burgemeester IJsselmuiden tijdens een persconferentie opbelde om hem te feliciteren met zijn aanblijven, hoeven geen woorden te worden vuilgemaakt: dat ligt eenieder nog vers in het geheugen.
Belangenverstrengeling Nu wil het geval dat KPMG in 1998 in opdracht van Van Kemenade een onderzoek instelde naar een aantal gemeentelijke herindelingen waar Van Kemenade direct verantwoordelijk voor was. Dat vond het Groen Links statenlid Dogan Gök een beetje te gortig. In een commissievergadering opperde hij dat het misschien raadzaam zou zijn als Van Kemenade zijn betaalde nevenfunctie bij KPMG opgaf, om de schijn van belangenverstrengeling te vermijden. Het antwoord van Van Kemenade: "Ik snap ook dat de verkiezingen eraan komen. En ik gun ieder zijn succes. Echter niet ten koste van mij. Ik heb dan ook grote moeite met uw suggestieve manier van vragen stellen." Hij besloot met het bekende verweer dat bestuurders beter functioneren als zij hun ervaring ten dienste stellen van organisaties die hun wortels hebben in de maatschappij. Maar wat Gök pas echt koud op zijn dak viel, was de reactie van de overige commissieleden. Die waren zo mogelijk nog verontwaardigder dan Van Kemenade zelf. "Het leek wel", zei Gök later, "of ík verantwoording moest afleggen!" D66, PvdA, CDA en VVD wasten hun collega eendrachtig de oren. D66 concludeerde dat er niets op de bijbanen van Van Kemenade was aan te merken, en beschuldigde Gök ervan ''een wit voetje te willen halen bij de pers", met het oog op komende verkiezingen. De VVD: "Op deze manier wordt er schade toegebracht aan de commissaris. Mijn partij wil daar verre van blijven." CDA: "Overdaad schaadt. Deze discussie is gevoerd en afgedaan."
in alle stilte, ontslag bij KPMG.
Declaratieonderzoek provincie
Omstreden bestuurders
Intern besluit
Villa Jachtduin 'Als dit demissionaire kabinet iets wérkelijk onderzocht wilde hebben, dan ging de opdracht doorgaans naar een CDA'er.' Maar aangezien de stichting terstond werd opgeheven, betrof het een papieren afspraak. Er was immers geen rechthebbende meer om het geld te incasseren. Voorzitter van de stichting was Van Kemenade. De stichting kon zich dit filantropische beleid niet permitteren: zij kampte namelijk met exploitatietekorten en werd op de been gehouden met subsidies van de gemeente Haarlem en het ministerie van Financiën. Die instanties zijn dan ook niet ingelicht over het wegschenken van de villa. De door de stichting geëxploiteerde camping De Lakens, die aan de villa grenst, moest het gelag betalen: de kampeerders kregen buitensporige tariefsverhogingen over hun rug, en een aanzegging dat zij het veld moesten ruimen om plaats te maken voor de bouw van recreatiewoningen die meer geld in het laatje brachten.
'Bouwval' De kampeerders hebben inmiddels het pleit gewonnen: de tegenpartij is wijselijk teruggedeinsd voor een proces. Er is een schikking getroffen, de tariefsverhogingen zijn ongedaan gemaakt, en de kampeerders hebben zwart op wit gekregen dat zij tot 2012 mogen blijven. "Die villa is het breekijzer geweest", zegt advocaat Kemp voldaan. "Als we daar niet bij toeval op waren gestuit, hadden we tegen de arrogantie van de macht nooit een schijn van kans gemaakt." Dick Berts is freelance journalist |
Stichting Sociale Databank Nederland
E-mailadres: sdn@planet.nl
Site adres:
kath-nb24.htm