13-08-2009:

Boterzacht en vrijblijvend, dat zijn de afspraken die ING en de Staat hebben gemaakt over het verlenen van extra kredieten. Het is niet vast te stellen of de ING nou wel of niet extra geld uitleent aan het Nederlandse bedrijfsleven en particulieren.

13 miljard euro, dat is het bedrag dat ING in de eerste helft van dit jaar uitleende aan Nederlandse bedrijven en particulieren. Topman Jan Hommen wees woensdagochtend op radiozender BNR kritiek van de hand dat de bank te weinig kredieten verstrekt. "We zijn zeer actief in het verstrekken van kredieten", aldus de topman. De bank doet volgens Hommen aan "een partijtje heel goed meeblazen hier."

Overheidssteun
Een van de redenen dat ING zoveel nadruk legt op deze kredieten is de steun die de bank begin dit jaar kreeg van de Nederlandse overheid. In het bericht dat het ministerie van Financiën op 26 januari op zijn website plaatste staat het als volgt te lezen: "Verder is in verband met de faciliteit de afspraak gemaakt dat ING 25 miljard euro extra krediet zal verlenen aan particulieren en bedrijven."

Maar wacht even. Als de ING in de eerste helft van 2009 voor 13 miljard euro in totaal aan kredieten heeft verleend, zou dat op jaarbasis neerkomen op een bedrag van 26 miljard euro. Slechts een miljard meer dan de beloofde extra 25 miljard. Rijst de vraag wat ING vorig jaar in Nederland heeft uitgeleend aan Nederlandse bedrijven en particulieren.

Andere manier van boekhouden
Dat is onmogelijk om te zeggen. Zo legt een woordvoerder van ING uit. "Het is dit jaar voor het eerst dat we kredietverlening uitsplitsen naar landen waarvoor het bedoeld is. Als vorig jaar een Indonesisch bedrijf een lening afsloot bij het kantoor in Amsterdam, dan kwam die in Nederland in de boeken te staan. Omdat we nu die afspraak hebben met de Nederlandse Staat, houden we de Nederlandse leningen apart bij." Er kan dus niet worden bijgehouden hoeveel extra krediet er verstrekt is.

De term "extra" moet niet al te letterlijk genomen worden. Werd in eerdere publicaties van het ministerie van Financiën de 25 miljard als aanvullend op de bestaande kredietverlening omschreven. In antwoord op Kamervragen van Rita Verdonk op 10 juli wordt beschreven dat "ING zich, als onderdeel van de overeenkomst voor de illiquid asset back-up faciliteit, heeft gecommitteerd om 25 miljard tegen marktconforme voorwaarden beschikbaar te hebben om de groei van de Nederlandse kapitaalverlening aan bedrijven en particulieren (inclusief hypotheken) te voldoen." Het woord "extra" is ineens verdwenen.

Semantische kwestie
"Een semantische kwestie", noemt de ING-woordvoerder het. "In het contract staat het omschreven als 'lending growth'. Dat zou je kunnen omschrijven als 'extra' maar ook als 'nieuw'. De geest van de regeling is om kapitaal beschikbaar te stellen. Dat is wat ING doet."

Op de vraag hoeveel krediet de ING moet gaan verlenen is dus geen eenduidig antwoord te geven. Maar ook over de hardheid van de afspraak valt te twisten. Uit de uitspraken die Minister Bos deed over de kredietverlening kun je opmaken dat de overheid de kredietverlening als een van de heeft gesteld van de staatssteun. Zo vallen woorden als "voorwaarde" en "afspraak" bij het omschrijven van de kredieten.

Initiatief ING
Toch was het niet de overheid, maar de ING die het initiatief nam voor de (extra) kredietverlening. In een brief aan de kamer gedateerd op 18 februari 2009 stelt diezelfde Wouter Bos in antwoord op Kamervragen van Rita Verdonk: "ING heeft zich op eigen initiatief gecommitteerd om 25 miljard euro extra krediet te verlenen in Nederland aan consumenten en bedrijven tegen marktconforme condities. ING zal zelf publiekelijk eind 2009 rapporteren over de naleving van dit commitment. In de tussentijd zal ik met ING hierover in gesprek blijven en u over de voortgang op dit punt blijven informeren."

Dit lijkt te impliceren dat de gemaakte afspraken gaan over het jaar 2009. Maar dit blijkt niet het geval te zijn. "Er staat geen termijn op het verstrekken van dit krediet. We zijn daar meteen mee begonnen en zijn nu op de helft", aldus de ING-woordvoerder. "In het contract met de overheid is de termijn nadrukkelijk niet aangegeven."

Marktconforme voorwaarden
"Waar het om gaat is dat we het geld tegen marktconforme voorwaarden aanbieden. Veel bedrijven willen minder lenen, en door het instorten van de huizenmarkt is er ook minder vraag naar hypotheken. We zijn bereid het geld uit te lenen. Dat was de afspraak, dat het geld ter beschikking werd gesteld."

Over de afspraken zegt een woordvoerder van Financiën: "Het is complexe materie, dat zie je ook wel aan de hoeveelheid vragen die erover gesteld zijn, en het aantal publicaties die er zijn gedaan. Maar we hebben nooit geheimzinnig gedaan over het feit dat het ING was die de commitment is aangegaan. Er zullen geen sancties worden opgelegd als ze niet aan de afspraken voldoen. Je kan niet van een bank verwachten dat ze kredieten gaan verstrekken puur omdat dat de afspraak was. Dan zou je ze vragen om onverantwoorde risico's te nemen."

Tips? Bel 088-592 81 02, of mail redactie@z24.nl