Armen in de paarse vrieskou

(zie de protestbrief tegen de inkorting door G&E van 3-12-96)

In de Gooi- & Eemlander van 11 januari schrijft Jaap Lodewijks op de voorpagina een scherp artikel over de bepleite koudetoeslag voor de minima. Daarin slaat hij de spijker op de kop door te concluderen dat er fundamenteel iets heel erg mis is met de inkomenspositie van de armen. We kunnen vandaag, zonder met de vinger naar het voorhoofd te worden nagewezen, spreken van massale armoede in ons land. Een armoede die bewust gecreëerd is, en waarvoor alle grote politieke partijen en de conservatieven in de overige partijen verantwoordelijk gesteld kunnen worden.

Hoezeer we bij de SDN onze waardering uiten over de inhoud van het artikel, zijn wij net zo kritisch in de richting van de journalistiek als t.a.v. de politiek. Beide hebben massa's boter op het hoofd, want de minima protesteren al vijftien jaar in hun vele tientallen periodieken tegen de opgelegde verpaupering. Al die jaren werden publicaties vanuit de wereld van de bezuinigingsslachtoffers door de media genegeerd. De huidige, voortgezette misleiding in de massamedia (door minister-president Kok en minister Melkert die stellen: dat de armen vanwege "schaamte" het zo genereuze aanbod helaas niet komen halen) gaat opnieuw voorbij aan de werkelijkheid dat de armen, de paupers, de minima en andere door de vrije markt uitgekotste missfits de mensonterende terreur van de ambtelijke betutteling weigeren te ondergaan.

Aalmoes

Is zo'n koudetoeslag een teken van een zorgzame samenleving of is het er juist de ontkenning van? De laatste optie ligt voor de hand. Tenslotte suggereert zo'n toeslag eigenlijk dat er mensen zijn die blijkbaar op een dusdanig minimum leven dat ze de financiële gevolgen van een simpele koudegolf niet kunnen opvangen. Elk jaar duikt de discussie over een toeslag, na een paar graden vorst, weer op. Dan profileert met name de PvdA zich even door een landelijke regeling te bepleiten. En het kabinet neemt dan zo'n voorstel blijmoedig over in plaats van zich te realiseren dat er iets fundamenteel mis is.

Daar komt nog bij dat zo'n toeslag straks, als het op concrete bedragen aankomt, waarschijnlijk is doorgerekend door kille Haagse cijferaars. Want wie enkele weken geleden in deze krant heeft gelezen hoe verschillend de gemeenten in Gooi, Vechtstreek en Eemland en Almere al met dit fenomeen omgaan, wordt ook niet erg vrolijk. De ene gemeente geeft maximaal zestig gulden, de andere maar liefst vierhonderd. Dat komt onder meer doordat energieleverancier Remu adviseerde het gemiddelde energieverbruik over de laatste dertig jaar te berekenen en collega REGEV vond dat de afgelopen drie jaar voldoende waren als ijkpunt. In normaal Nederlands: nattevingerwerk onder het motto dat het politiek gezien sociaal moet lijken en het uiteindelijk niet al te veel gemeenschapsgeld mag kosten.

Door ingewikkelde aanvraagformulieren te gebruiken, haakt een groot deel van de minima ook nog af. Anderen weigeren het laatste beetje eergevoel op te geven en weigeren botweg de hand extra op te houden. En een niet onaanzienlijk aantal schaamt zich voor de armoede. Ze vriezen met andere woorden nog liever dood dan om een aalmoes te gaan vragen. De ervaringen in Weesp zijn daarvan een sprekend voorbeeld. Er kwamen op het gemeentehuis 350 aanvragen binnen, terwijl nijvere ambtenaren hadden berekend dat er zevenhonderd huishoudens in aanmerking kwamen. Kassa!

Eigenlijk is de koudetoeslag een regelrechte schande, hoe goed de minima dit geld op zich ook kunnen gebruiken. Evenzogoed is het onbehoorlijk bestuur dat een uitkeringsgerechtigde in Bussum over andere bedragen kan beschikken dan zijn lotgenoot in Almere. Alsof met Koning Winter te onderhandelen valt over plaatselijke temperaturen.

TOESLAGEN geven het idee dat er cadeautjes worden uitgedeeld. Eerst zijn de uitkeringsgerechtigden door allerlei bezuinigingsmaatregelen uitgekleed. Als ze het daarna tot ieders verrassing koud krijgen, warmt de regering de slachtoffers op met het geld dat eerst uit de begroting is gehaald. Het irritante debat over het al dan niet toekennen van een koudetoeslag maakt duidelijk dat het niveau waarop sociale uitkeringen zijn vastgesteld allang niet meer toereikend is voor een redelijk bestaan. Dat is de wrange conclusie, op het moment dat het economisch gezien allang zomer is in Nederland.

JAAP LODEWIJKS

Commentaar:

Het artikel in de krant geeft als mosterd na de maaltijd precies weer waarom mensen een Melkert-aalmoes weigeren, net als een Melkert-baan. Dat het CDA het bestaat (zoals ook op de voorpagina van de laatste zelfstandig gedrukte Gooi- & Eemlander van 11 januari wordt bepleit) om tweeverdieners nog eens extra te verwennen met een "opvoedloon", is werkelijk een gotspe. Dat opvoedloon had er allang moeten zijn, met name voor bijstandsmoeders en gezinnen van werklozen, maar om het nog eens extra aan te bevelen als compensatie voor dubbelverdieners om wat minder te gaan werken, is niks minder dan een grof schandaal. Het geeft aan dat het CDA de slogan "wie niet werkt, niet zal eten" nog steeds en onverkort huldigt. De boodschap van Mgr. Muskens is nog steeds niet tot de botte hersens doorgedrongen.