Staatssecretaris Sociale Zaken kondigt zwaar verzet aan

Volgens staatssecretaris De Grave moet de regering werk scheppen als enige manier om de armoede te bestrijden. Sommige partijgenoten in de VVD willen daartoe hogere uitkeringen. Maar zij kunnen op hevig verzet rekenen.

Van onze verslaggeefsters José Smits en Milja de Zwart

DEN HAAG, 21 augustus 1997

Als PvdA'ers vragen om hogere uitkeringen, och, dat is de retoriek die daar past. Maar als een vooraanstaande VVD'er als VNG-voorzitter Opstelten om hogere uitkeringen vraagt, dan reageert staatssecretaris De Grave van Sociale Zaken heftig. 'Verhogen van de uitkeringen is rampzalig. Ik zal me er op alle mogelijke manieren tegen verzetten.' (Scrooge deed dat ook)

Opstelten moet straks op het matje komen bij partijgenoot De Grave: 'We zullen daar binnenkort over spreken met de VNG. Ik begrijp wel waar het vandaan komt. Lokale bestuurders zitten dicht op de armoedeproblematiek. Maar verhogen van uitkeringen betekent dat alles omhoog moet. Dan gaan de kosten van gesubsidieerde en reguliere banen aan de onderkant van de arbeidsmarkt omhoog. Dat is precies wat ik niet wil, want dat kost werk. (Klinkklare kolder en nog bewijsbaar ook.)

We moeten alles blijven zetten op het vergroten van de kansen op werk. Alles wat daarbij tegendraads werkt, moet je niet doen.' Met stemverheffing: 'Het is absoluut niet verstandig.' En ook niet nodig. 'Tallozen met een uitkering hebben geen armoedeprobleem', stelt hij vast, terwijl hij wijst op de bijzondere bijstand en het gemeentelijke beleid om belastingen kwijt te schelden. 'Dat kan fors oplopen', weet hij uit ervaring als wethouder van financiën in Amsterdam: 'Duizend, twaalfhonderd gulden per jaar.' (Alleen volidioten stellen zoiets. Van de Amsterdamse bevolking zit 40% op het minimum. Reken maar uit 120.000 gezinnen van 2,5 personen krijgen dan door de gemeente Amsterdam 120.000 x 1200 gulden is 144 miljoen gulden inkomenssteun. Had de Grave dat budget in zijn tijd?)

De uitweg uit de armoede is het vinden van een baan, predikt het paarse kabinet. De Grave zit daar nog niet zo lang in, maar als schrijver van het VVD-verkiezingsprogramma 1994 pleitte hij al vóór de formatie voor hard ingrijpen in de sociale zekerheid om werk te scheppen. (Dat is pure ideologische onzin.) De Grave destijds: 'De economie groeit, er zijn 700 duizend werklozen, bijna een miljoen WAO'ers, en de samenleving schreeuwt om conducteurs, klusjesmannen op scholen en meer kinderopvang.' (Oplossing: zet een advertentie, biedt een vaste baan en modaal loon plus emolumenten, en het probleem verdwijnt vandaag nog.)

Hij bepleitte dertigduizend banen voor langdurig werklozen te subsidiëren. Het werden er veertigduizend. (Is dat vrije markt?) De VVD kreeg ook, stelt de Grave vast, "méér aan miljardenbezuinigingen dan we wilden". Het resultaat, in aantal uitkeringen gemeten, lijkt pover: nog steeds zijn er 400.000 WW'ers, 850.000 arbeidsongeschikten, plus een half miljoen werklozen in de bijstand. (Nettoresultaat: tweedeling en verrijking aan de ene kant; en verpaupering aan de andere. Het pure egoïsme viert hoogtij en de individualisering vermorzelt de sociale structuur van de maatschappij.)

'Niet overdrijven. Er zijn óók 500 duizend banen bij gekomen. De verhouding tussen het aantal werkenden en niet-werkenden is aanzienlijk verbeterd en daarmee ook het draagvlak voor het sociale stelsel. Die nieuwe banen zijn vooral bij schoolverlaters terechtgekomen en bij herintredende vrouwen. Dat is heel mooi. Niet zo lang geleden was de jeugdwerkloosheid een belangrijk maatschappelijk probleem. Dat is weg. En het is ook niet zo lang geleden dat we het gênant vonden dat Nederland op Ierland na de minste werkende vrouwen had. (Natuurlijk, dat is een kwestie van indoctrinatie en gestuurde informatie via gereguleerde nieuwsmedia)

Vanuit de publieke middelen geredeneerd, was het beter geweest als de nieuwe banen naar uitkeringsgerechtigden waren gegaan. Maar als zo'n baan terechtkomt bij een vrouw die weer wil werken of een jongere, kan ik moeilijk zeggen: dat vind ik eigenlijk minder goed. De keuze is ook helemaal niet aan ons, maar aan de werkgevers. Die stellen eisen: ze willen een hoog kennisniveau en een flexibele inzet en verwachten dat meer van jongeren te krijgen dan van oudere werklozen.' (Klopt. En dus...!)

Volgens De Grave is dat niet altijd terecht. Ouderen brengen meer ervaring mee en zijn daarom waardevol voor bedrijven. (Oh..!, Hij bedoelt vast demotie?) 'De knop moet om bij de werkgevers', zegt hij. 'De boodschap aan ouderen moet zijn: we hebben u nodig.' (Wel met een flexibel minimumloon en zonder pensioenopbouw en emolumenten, daar zitten ze echt op te wachten!) Als de economie en het aantal banen doorgroeien, zal het bedrijfsleven vanzelf gaan investeren in wat hij de 'stille reserve' op de arbeidsmarkt noemt: gedeeltelijk arbeidsongeschikten, vijftigplussers, allochtonen en laaggeschoolden. (Gezwets) 'Als werkgevers dat niet doen, hebben ze zo meteen een probleem. Er ontstaat schaarste op de arbeidsmarkt.' (Corrigeert de markt misschien toch nog de paarse sloop van de sociale voorzieningen)

De overheid moet dat proces wel bevorderen, zegt hij. 'De voorkeur van werkgevers voor jongeren hangt ermee samen dat kennis snel veroudert. Scholing is belangrijk. Daarom wil ik experimenteren met scholing van oudere WW'ers. Het lijkt me goed als WW'ers met behoud van hun uitkering zich langer, bijvoorbeeld twee jaar, kunnen scholen of deels werken, deels scholen. Als werkgevers optellen en aftrekken, dan kost het relatief weinig om een goede man of vrouw een paar dagen te laten werken en tegelijk te scholen. (Dus: 'sociaal verzorgd van de wieg tot het graf', wordt onder paars: 'studeren van de wieg tot het graf'. In het Hiernamaals zullen ze vast hartstikke blij zijn met zoveel hoog opgeleide, knappe ontslapenen. En dat de Grave dat met 'n Aardse subsidie ten koste van de begroting en met belastingheffing wil financieren! Werkelijk, fantastisch !!).

'Denk aan subsidie of fiscale stimulering voor de scholing van ouderen. Werkgevers scholen nu vooral jongeren. Ik begrijp dat wel; de werkgever denkt: die werknemer blijft nog maar acht, negen jaar in dienst. Haal ik de investering er wel uit? Dat moeten we dus aantrekkelijker maken.' (De mens wordt gewoon een investeringsobject met een calculeerbaar rendement. De mens als levend wezen heeft afgedaan)

Bij de banen voor langdurig werklozen verwacht De Grave aanzienlijk minder van de werking van de vrije markt. Hij ziet hier vooral een taak voor de overheid. 'Er zijn wel wat mogelijkheden bij het Midden- en Kleinbedrijf, maar van multinationals hoor ik: vergeet het, meneer De Grave. Ze vinden het hartstikke belangrijk dat langdurig werklozen aan de slag komen, maar zeggen u kunt er wel een regeling tegenaan gooien, maar als wij er geen behoefte aan hebben, komt die niet tot stand.' (Hier plegen politici de vrije markt volstrekt te negeren, want deze realiteit past niet in hun achterliggende doelstellingen en begint het proces van "Wishful thinking")

En dan vergeet u het?

'Dan kun je dat als overheid wel willen, maar dan lukt het maar mondjesmaat. (Gezien de bovengenoemde aantallen dus helemaal niet.) Daarom vind ik dat de overheid moet investeren in banen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Dan krijg je wat ik graag zie: uit de uitkering in een Melkertbaan en sneller doorstromen naar een normaal gefinancierde (Door wie dan?). Ik hoop dat die slag wordt gemaakt in het nieuwe verkiezingsprogramma van de VVD en daarna misschien in het nieuwe regeerakkoord. (God beware ons voor een nog veel verdere plundering van onze sociaal-culturele erfenis ten gunste van het rendement op kapitaal....!!)

'Er is enorme behoefte aan meer conciërges op scholen, aan toezichthouders in parken en op straat, aan conducteurs, aan meer dienstverlening op huis, tuin en keukenniveau. (Oeverloos gezwets en dom geleuter dat kennelijk zijn incompetentie moet verhullen, maar waarmee je wel staatssecretaris van Sociale Zaken kan worden)

In het verleden zijn we (We..?, wie is 'we'...?) te ver gegaan in het wegbezuinigen van die banen. (Waarmee de juridische grondslag aanwezig is om schadevergoeding te eisen door en voor alle werklozen. De aansprakelijk te stellen partij betaalt; en het is ook duidelijk wie er aansprakelijk is.)

'Ik woon in Amsterdam bij het Beatrixpark. Daar is zo'n zwembadje waar enorm gebruik van wordt gemaakt. De grootste klacht is dat het wordt gebruikt als uitlaatplaats voor honden. Er zijn heel wat ouders die het heerlijk zouden vinden als iemand in uniform dat zou voorkomen. Als wij als samenleving dat werk waarderen, kunnen we er ook weer voor betalen. (George Orwell krijgt echt gelijk met zijn boek 1984: "De productie van cacao is gegroeid; de rantsoenen voor chocolade worden met vijf procent verhoogd! Gejuich alom!"

commentaar door: R.M. Brockhus