Huizen, dinsdag 9 december 2003

Aan prof dr. W.A.F.G. Vermeend,
Speakers AcademyŽ
Postbus 22307
3003 DH Rotterdam
010-4333322
info@speakersacademy.nl

Door de regering wordt gesteld dat net als begin jaren tachtig eenzelfde remedie het hoofd zou kunnen bieden aan de depressieverschijnselen. Dat lijkt mij apert onjuist. Hoewel het in de jaren na 1981 beter ging met het economische functioneren van ons land is dat maar beperkt te wijten aan het Salami-akkoord of het Akkoord van Wassenaar, maar aan de aanpassing van de geldpolitiek door de Nederlandsche Bank NV na het vertrek van Jelle Zijlstra.

De capaciteit van het geldvolume om werkgelegenheid te onderhouden en de afzwakking daarvan in de jaren zestig en zeventig was de technische oorzaak van de begrotingstekorten. Maar ook van de stagflatie (pseudo-inflatie) wegens een feitelijk tekort aan primaire liquiditeit die werkloosheid veroorzaakte als gevolg van de afnemende tewerkstellingscapaciteit van de primaire geldmassa M1. Het Wassenaarse Akkoord en wat daaromheen was overeengekomen met de bonden was dus NIET het panacee voor economische herstel. Wel het min of meer snel terugdringen van het tekort aan monetaire middelen die werkgelegenheid creëren en onderhouden. De loonstop heeft alleen in die zin een bijdrage geleverd, dat het vergroten van de geldmassa niet werd ingehaald door de luiquiditeitsabsorpsie in de economische kringloop (Fisher).

Vandaag is er weer zoiets aan de hand, maar dan met het volume aan koopkracht. De liquiditeit van de maatschappij lijkt wel op orde. Het was de koopkracht die in de negentiger jaren als manna uit de hemel kwam vallen (met het stijgen van de waarde van aandelen en huizen) dat de particulier gecreëerde koopkracht (koopkrachtschepping) de conjunctuur een sterke impuls gaf. Iedereen kon van alles betalen, omdat de banken krediet omzetten in primaire liquiditeit met koopkracht die een gretige afzetmarkt vormde voor de producten en diensten. Die koopkrachtige vraag lag te wachten op klanten die kunnen betalen, met ruime werkgelegenheid als gevolg in de bedrijfskolommen.

Nu is het omgekeerde het geval en trekken banken met hun eisen tot aanzuivering van de in waarde gedaalde aandelen gefinanciering veel koopkracht uit de markt die logischerwijze werkloosheid tot gevolg heeft. De afzetmarkt krimpt, en de overheid verergert dit proces met bezuiniging op het circulatieproces van de geldstroom door de economische constellatie. Het motief is dat we concurrerender moeten worden, en daarom probeert men de loonkosten te dempen en sociale kosten te beperken. Dit laatste is overigens nog het enige beleidsmiddel om vanuit het buitenland kapitaal aan te trekken voor investeringen in het binnenland. Nodig hebben we dat buitenlandse kapitaal niet, want dat kunnen we helemaal zelf. Wat we wel nodig hebben is een innovatief bedrijfsleven dat een afzetmarkt met koopkracht vindt. Het afbreken van de koopkracht door Zalm werkt dus contraproductief. Daarnaast wordt de prijs voor die concurrentiekracht betaald door de ouderen, de werklozen en andere uitkeringsgerechtigden als gehandicapten. Dat lijkt weinig beschaafd.

Met economie heeft dat allemaal niets van doen, alleen maar met concurrentie en daar maak ik bezwaar tegen. Zorg maar dat we in West-Europa niet worden overspoeld met goedkope arbeidskrachten uit het Oosten, zoals ook in het Nafta-gebied (Noord-Mexico) is gebeurd en waar fabrieken al weer wegtrekken naar China, omdat het daar nog weer goedkoper is om te produceren (mede vanwege de wisselkoersen) met achterlating van miljoenen aan werklozen en vooral massale verpaupering.

Meneer Vermeend, koopkracht is een product op zich dat een eigen distributie nodig heeft als tegenhanger van de productie en onderliggende werkgelegenheid. Dat staat los van welzijn en redelijke sociale arbeids- en leefomstandigheden van de inwoners. Die koopkracht moet dus georganiseerd worden met wetten en CAO's; en het gaat niet aan om ook hier een soort Amerikanisering door te voeren die Wim Kok ook al omarmd lijkt te hebben. Ik pas daarvoor. Beschaving hangt niet af van hoeveel je produceert en exporteert, maar of de bevolking als geheel gezond kan functioneren. Gezond in alle betekenissen en dat sluit arbeidsdwang en onderbetaling uit. Iets waaraan het internationale grootkapitaal geen boodschap heeft.

Ik vraag u drie artikelen te lezen. Mijn analyse van het fenomeen geld en de aanpassing van de wet van Irving Fisher (1911) en de twee artikelen uit Der Spiegel van enkele jaren terug (1996). Aanpassing naar beneden en Alleen de markt regeert.

Met vriendelijke groet,

Rob Brockhus
Westkade 227.
1273 RJ Huizen
Tel. 035-5244141

E-mail: sdn@wxs.nl
Website: www.sdnl.nl