B.J.A.N. Welten Geboren: 25-02-1955 De heer Welten in 1992 politiecommandant ten tijde van de ramp (de huidige commissaris in Groningen). Hij zegt: Men moet zich voortellen dat bij schietpartijen en grote branden het piket gevoerd moet worden. Mijn verantwoordelijkheid is 24 uur per dag. Iets over half zeven belt de centrale en meldt mij dat er een vliegtuig op de Bijlmer is neergekomen. Ik ben naar de rampplek gegaan om maatregelen te nemen. Ik heb daarvoor afzettingsmateriaal nodig en rechercheurs. Ook moet er een UCK (commandokamer) worden opgezet samen met de brandweer. Een commandowagen was er in het eerste uur (ik was er iets na zeven uur). Ik heb met Cees te Boekhorst contact opgenomen (een vriend voor het leven) en vroeg hem wat te doen. Ik zorgde dat niemand die er niet thuishoorde van het rampterrein te verwijderd werd in de chaos en de hectiek. Je moet je mensen om je heen verzamelen en ze dingen laten doen die nodig zijn. Het commandovoertuig was half acht aanwezig. Met allerlei communicatie apparatuur. De veiligheid van mijn medewerkers is mijn eerste verantwoordelijkheid, maar dat heb ik niet zo ervaren. Het bieden van hulp is het allerbelangrijkste. Ik wist toen al dat het een vrachtvliegtuig was, maar ik wist niet wat er in zat. In de loop van de avond hoorde ik dat het ging over elektronica, parfum en bloemen. Twee over acht werd aan de politie doorgegeven dat er gevaarlijks stoffen in het vliegtuig zaten. De politie is daarvan niet op de hoogte geweest. We hebben dat nagetrokken op de geluidsbanden. De meldkamer heeft in de honderden berichten was er een met het verzoek om een bericht door te geven aan een collega. Want er was niet door te komen. Of dat bericht duidde op gevaarlijke stoffen weet ik niet. Op de eerste avond hebben wij nooit geweten dat er gevaarlijke stoffen zouden zijn. Wij zorgden er allereerst voor dat er geborgen moest worden met identificatie en ook of er strafbare feiten waren gepleegd, het kon een aanslag zin. We hielden ons niet bezig met de lading. Er was een overschot aan hulpdiensten. Ik ben vaker deelgenomen aan grootschalige hulpverlening. Daarbij is het een kunst om jezelf bij elkaar te houden omdat er zoveel op je af komt. Je moet overtuigend handelen. De plaatselijke politieafdelingen zijn - ondanks de lokale kennis - niet echt ingezet na de inslag en het blussen van de brand. De volgende dag ging het om te onderzoeken of het aan aanslag betrof vanwege El Al. Na een paar dagen hadden wij een lijst van 1588 vermisten, en we hebben alles gedaan om zoveel mogelijk namen van die lijst te schrappen. Alle informatie moest geordend worden en het is zo grootschalig dat je niet alles kunt overzien. We het maximale gedaan en het aantal vermisten teruggebracht tot het uiteindelijke aantal. De plek van de commandowagen bevond zich aan de kop van twee flats. Goed zicht was er niet in die nacht. Een dag later was er veel meer verlichting. De afzetting van het terrein is met een ME-achtige formaties en met linten uitgevoerd. In het begin ging dat wat minder ordentelijk. Later ging dat beter. De Bijlmer is typisch met de vele onderdoorgangen, dat houdt in dat er ramptoeristen en allerlei mensen uit de directe omgeving, media en diensten op het terrein aanwezig waren. Er was sprake van dat mensen in witte pakken al vroeg aanwezig waren geweest. Ik heb dat zelf niet gezien. Op de puinhopen was het niet mogelijk tussen de puihopen rond te lopen omdat de tempratuur meer dan 1000 graden was. Later heb ik verklaard dat ik niets wist van mannen in witte pakken, Ik zag wel mensen in witte kleding maar die waren herkenbaar als hulpdienst. Waarnemingen van collega's hierover zijn niet echt onderwerp van discussie. Het had niet onze aandacht. Het absolute overzicht heb je bij een ramp natuurlijk nooit. De maakbaarheid is er niet. In de crisis moet je zo goed als maar kan optreden. Als er mensen op het rampterrein wilden komen, wilde ik dat weten, maar er zijn ongetwijfeld mensen geweest die zich niet bij mij gemeld hebben. Er hebben zich niet talloze mensen gemeld om een nummertje te trekken. Ik heb geen mensen van Israël gezien, of buitenlandse bergingsploegen. Later hoorde ik dat er een Franse ploeg zou zijn geweest. Ik heb daarover gelezen. Ik hoorde over het verarmd uranium net als de commissie uit de krant. Ik was niet op de hoogte gesteld. Ik heb er bij gestaan, en ik was voor mijzelf en de collega's verontrust dat wij dat niet geweten hebben. Ik dacht wel "zou het mij ook overkomen zin", maar ik heb niet de behoefte gehad om de Bijlmerramp overnieuw te beleven. Er is verder niet gesproken over de lading, o.a. met de brandweer. Maar had ik geweten dat er gevaar zou zijn geweest, dan had ik de berging anders georganiseerd. Ik zou andere maatregelen hebben genomen. Er was in Amsterdam in het beleidscentrum een rampenplan. Ik moet u zeggen dat ik geen rampenplan heb gezien en bovendien niets mee hebben kunnen doen. Er is geen tijd om op je gemak te gaan zitten lezen. Er is mondeling overleg en je maakt een lijst van de belangrijkste contacten op basis van improvisatie. Rampenplannen worden samengesteld op basis van ervaring. De politiedienst is een van de diensten die daarin zijn opgenomen. Gebruikt hebben we het niet. Natuurlijk wordt er geoefend. Je probeert te optimaliseren. Minister Maij-Weggen verklaarde overigens dat het rampenplan goed had gewerkt. Het heeft mij verbaasd dat de minister dat heeft gezegd. Ik stond met de beide poten in het water en heb geen rampenplan gezien. Het schema op basis waarop wij gewerkt hebben is niet bewaard gebleven. Maar ik denk dat de eerste avond anders was. Op 4 oktober hebben gewerkt op basis van ervaring. Op 5 oktober werd er meer gecoördineerd in de commandowagen. Identificatie, strafrechtelijk onderzoek, berging, vaststellen of er een aanslag was geweest. De eerste avond was chaotisch, maar ik heb snel zicht gekregen over wat er moest gebeuren. Er is professionele uitwisseling van kennis en middelen geweest. Er is bij ons geen paniek geweest. Soms werden er harde noten gekraakt, maar over het algemeen liep alles geolied. Achteraf is het met het uitlichten van een dergelijk bericht dat er geen explosieven aanwezig waren wat gemakkelijk. In de hectiek was een bericht over gevaarlijke stoffen er een van vele. De contacten met het beleidscentrum in het stadhuis liepen goed. We hebben met diverse autoriteiten gesproken. Later kon het misschien zijn dat het vanuit een commandokamer is geweest, en niet speciaal uit het beleidscentrum. De afsluiting van het terrein is echter nooit volledig geweest. Over de versnelde berging liep de overleg twee keer per dag. 's morgens om vijf uur en 's middags. De burgemeester zat die vergaderingen voor. Versnelling van de berging zou ten koste gaan van de identificatie. Dat is in het beleidscentrum besproken. De burgemeester besloot om toch sneller te bergen, ondank het risico van een verminderde kwaliteit van de identificatie. Ik heb Nordholt uitgelegd dat het identificatieteam versneld werd uitgevoerd. Samen met de RLD en het identificatieteam hebben we de ruiming stilgelegd wanneer er menselijke resten werden gevonden. Overdag waren er veel meer hoogwaardigheidsbekleders zodat er dan wat langzamer werd gewerkt. 's nachts werd er misschien wat sneller gewerkt. Maar ik kan niet zeggen of daarbij draglines zijn gebruikt. Over de vermissing kan ik zeggen dat we zoveel mogelijk gegevens verzamelden van de 1588 die er in eerste instantie waren gemeld. Van de Afrikaanse mensen is de naamgeving niet zo duidelijk, zodat er veel dubbele meldingen waren, en de geboortenotatie op de Amerikaanse wijze gaf aanleiding dat er wel tien meldingen waren over een en dezelfde persoon. Ook hebben we fake-meldingen gehad en die werden gedaan om een bezoek van de politie uit te lokken of aan verdwijning vanwege schulden.. Er waren ook mensen die al jaren dood waren en toch vermist gemeld waren. Het bevolkingsregister heeft niet echt bijgedragen tot het oplossen van identificatieproblemen. Er stonden vanuit de diverse bestanden wel dat en 80 mensen op een adres waren ingeschreven. Het ontwaren daarvan was lastig. De Antilliaanse minister Peters heeft mij gevraagd aan de Antillianen bijzonder aandacht te schenken maar voor mij waren alle mensen gelijk. Uiteindelijk zijn er 43 mensen als vermist overgebleven. Het was moeilijk om volkomen onherkenbare vermikte lijken en delen van mensen te identificeren. April, een jaar later, is de laatste op basis van DNA-onderzoek als een Ghanese vrouw geïdentificeerd. We troffen soms zulke kleine lijkdelen aan dat die niet als zodanig te identificeren als behorend bij een bepaald slachtoffer. Wat later ter aarde is besteld na onderzoek is niet speciaal een bepaalde familie gemeld. Op Santa Barbara zijn delen begraven. In ons vak sluiten we niets uit. maar het lijkt onwaarschijnlijk wat we menselijke resten over het hoofd hebben gezien. Legaal of illegaal maakte voor ons niets uit. We wilden ook geen notatie van legaal of niet. Met name de Ghanese gemeenschap was terughoudend omdat mensen illegaal waren en soms wegvluchtten om onbekend te kunnen blijven.
In de eerste drie weken hebben wij op alle mogelijke wijzen kenbaar gemaakt dat mensen zich konden melden. Wij konden daarmee de lijst terugbrengen tot de 43 geïdentificeerde slachtoffers. Natuurlijk worden er regelmatig mensen vermist, maar of er een causaal verband is met de ramp weet ik niet. Maar in mijn vak spreek je nooit van 100% zeker. We dachten aanvankelijk dat er 53 overschotten waren, maar later konden die delen aan een van de 43 worden toegekend. Het verschil met Lockerbee is dat er in Lockerbee minder brand is geweest en de temperatuur niet boven de 1200 graden. Over de security-service van de Israëli's weet ik niets, maar er is iemand geweest die zich als zodanig heeft gemeld. Ik heb dat echter zelf niet gezien. Er komen bij de politie na zes jaren alsnog boven water, die zijn vanwege de authenticiteit bewaard, en om na te trekken of de juist personen zijn ingelicht. Binnen de meldkamer is geëvalueerd of er zorgvuldig genoeg is gehandeld. Na elke gebeurtenis wordt dat gedaan. Er is inderdaad nog een keer naar de banden geluisterd. Over gevaarlijke stoffen is er echter niets teruggevonden. Ik weet niet waarom de banden niet eerder naar buiten zijn gebracht. Ik was daarvoor niet verantwoordelijk. M.b.t. de berichten over de gezondheidsklachten zijn er inderdaad klachten van mensen die er bij betroken zijn geweest. Men is in staat gesteld om zich te laten onderzoeken. We verzochten ze speciaal om zich te melden indien iets werd waargenomen. Het medisch team Amsterdam heeft de zaken professioneel behandeld.
Eindconclusies van de heer Meijer Parlementaire Enquête Bijlmerramp 1999
Ik dank u zeer voor dit openbaar verhoor, en ik verzoek de griffier de heer Welten naar buiten te geleiden en schors de vergadering voor 5 minuten.
Met de getuigenis van de Heer Welten lijkt het of hij zijn werk goed heeft gedaan. Door de Rijksrecherche is op de avond van de ramp een telefoontje gegaan naar de politie Amsterdam dat er wel degelijk gevaarlijke stoffen aan boord waren, maar dat telefoontje is door de telefonisten niet doorgegeven.
C. te Broekhorst
Geboren: 11-10-1946 Ik kwam na de melding onmiddellijk naar de kazerne We gingen naar de alarmcentrale om zaken te regelen. De brandweer was ter plaatse 2 a 3 minuten. Er was direct uitgerukt. Er is een volledig overzicht van welk materiaal en hoe laat is gebruikt. Bijna alle voertuigen waren gealarmeerd. ook die van Almere. Iedereen was onderweg. En na 17 minuten stonden er al twee crash-tenders. De alarmcentrale heeft onmiddellijk aanwezigen geven om alles in het werk te stellen. De eerst avond zijn er 150 personen ingezet. en daarnaast van de vrijwillige brandweer. Zowel uit Amsterdam als uit de regio. Ook uit Diemen. We moesten natuurlijk precies weten waar het vliegtuig was terecht gekomen. De samenwerking tussen de diverse diensten verliep redelijk goed. De politie was bezig met het afsluiten van de gebied. De samenwerking met de GG&GD was prima. Ik heb geen competentieconflicten meegemaakt. later is er enige onduidelijkheid geweest over de afvoer van de doden. De tweede dag is er toen enige onduidelijkheid geweest t.a.v. de competentie. In 1992 werkt ik al 20 jaar bij de brandweer. Kenmerkend voor de brand was natuurlijk allereerst de vuurkolom. Ik heb geen bijzonderheden gezien aan de brand. We hadden de brand redelijk snel onder controle. Er was geen sprake van bijzondere rookwolken of iet dergelijks. De melding over de vuurzee is duidelijke gedocumenteerd. Een schatting van de temperatuur hebben wij niet ter plekke gemaakt. Onze zorg is om de vuurzee te blussen en niet om de temperatuur vast te stellen. Over de gevaarlijke stoffen had de brandweer geen metingen gedaan. Om tien over zeven is er contact geweest met Schiphol over gevaarlijke stoffen, maar men zij dat er absoluut geen gevaarlijke stoffen aanwezig waren. Om half negen waren er nog geen metingen verricht. De heer van Rooij was de officier van dienst en is deskundig. Hij had de opdracht om te gaan blussen. Er is een standaardprocedure dat we te weten komen over de gevaarlijkheid van stoffen maar die worden in eerste instantie net gemeten. Later wordt die meting wel gedaan. Uit voorzorg doe je zoiets. Dat was na een gesprek met iemand van de RLD. Met name naar de verbrandingsgassen. Later ook naar radioactieve straling om 01.0 nachts. Er is gemeten met diverse standaard proefmaterialen. Er is niet naar dioxine gemeten. Dat doen we met name op stoffen waarvan we weten dat ze er in zitten. Het RIVM was ter plaatse, maar ik wist niet dat de wagen van het RIVM beschikbar was. De vraag waarop we gaan meten blijft dan echter dezelfde. Metingen werden uit voorzorg gedaan. Steekproefsgewijs op diverse plekken. De melding was "Er zijn geen gevaarlijke stoffen". Over asbest in de flat is niet gerept. In die tijd waren er nog geen asbestprocedures. Maar je moet wel weten of er asbest aanwezig was. De brandweer zou overigens niet anders zijn opgetreden in de Bijlmer. Over de lading had ik om half negen het beeld dat geen gevaarlijke lading aanwezig was. Vanuit het beleidscentrum is om 20.40 is het bericht doorgegeven. De hele avond hoorden wij dat er geen gevaarlijke stoffen waren. Over het uranium wisten wij niets. Pas een jaar later hoorden wij dat er verarmd uranium was, maar ik weet niet hoe dat bericht is binnengekomen. Over consequenties voor de gezondheid hoorden we toen pas. We weten nu wel hoe we er in de toekomst mee om moeten gaan. Klachten over gezondheidsklachten stuurden we door naar de bedrijfsarts. Er zijn geen verbanden gevonden met de Bijlmerramp. Maar elke klacht wordt serieus genomen. Een nazorg plan voor het personeel is er geweest. Zowel psychisch en als nazorg. Wat betreft de mannen in de vreemde witte pakken kan ik zeggen dat veel hulpverleners en omwonenden verklaard hebben dat ze die mannen gezien hebben. Ik zelf heb ze heel zeker niet gezien. Geen onbekende heb ik ter plaatse gezien. Ik natuurlijk geen garantie geven over de uniformen van de diverse diensten eruit zien. Er stonden 60-70 ambulances, en ik weet niet hoe iedereen er uitgezien heeft. Op 1 april schreef ik een brief aan het ministerie BZ over waargenomen mannen. Alle Schiphol mensen waren gekleed in geel kleding. Ik weet niet of ik daarin fouten heb gemaakt. Of het geel was of wit is mij niet zo helder voor de geest. Vanaf maandag is men begonnen met bergen van het puin. De richtlijnen waren om 100% veilig te werken. Er moest gestut worden om instorting te voorkomen. Veiligheid stond voorop. Het personeel is gewend te zoeken naar slachtoffers. We hebben ervaring daarmee. Twee mensen verklaarden dat dat wat zij in hun handen hadden de cockpit voice-recorder zou kunnen zijn geweest. Metaalachtige onderdelen werden in een aparte container gelegd. Er is geen specifieke instructie geweest om te melden als er iets specifieks was gevonden. Later werd iets dergelijks overgedragen aan de politie Met handschoenen die standaard zijn werd er gewerkt. Het rampenplan heeft goed gefunctioneerd. Op de meldkamer wordt bij een grote brand een procedure gestart en wordt volgens het rampenplan afgewerkt. Op drie na waren bij mijn aankomst alle contact gelegd. De heer Ernst heeft waarschijnlijk vertaald als dat jet het plan zo uitvoert als dat het tussen de oren van de mensen zit. Hoe vaak oefent je zo'n plan eigenlijk., Dat kost veel tijd en energie. Zowel bij de heer Welten als bij mij zit het rampenplan in je hoofd. De grote lijnen zijn bekend. Per ramp verschilt dat. Bij deze ramp was het plan van de Gemeente Amsterdam van toepassing. Ooit is er een oefening geweest met een vliegtuig. maar dat is lang terug. Alle gemeentelijk diensten zijn betrokken bij een grote ramp. Ik werkte ik 1992 al 17 jaar bij de brandweer. Wanneer die oefening is geweest weet ik niet meer. Met Schiphol is er een alarmeringslijst opgesteld. Er zijn een aantal rampbestrijdingsscenario's opgesteld. Minister Maij-Weggen zei da het plan goed gewerkt had, en mijn ervaringen zijn dezelfde. De eerste avond was er een grote hectiek later bij het ruimen was er min of meer rust. De samenwerking met de overige instanties is goed verlopen Alleen met het identificatieteam waren er soms verschillen van mening over de werkwijze. Snel na de aanvang van de berging hebben w met het beleidscentrum. We zaten aanvankelijk met een schatting van 250 slachtoffers. En wanneer het lang zou duren weet je niet wat er nog hekenbaar is. Ook of er eventueel nog overlevenden gaf grote druk op onze activiteiten. Er was discussie over een mogelijke disco onder het puin, waarin mogelijk 250 mensen zouden kunnen zijn bedolven. Overdag werd er gewoon geborgen. Nachts zou er langzamer gewerkt kunnen worden Maar later is er besloten om overdag en nachts even snel te werken. Er is toen zwaar materieel aangerukt. Niet om sneller te werken maar om het gewicht te aan te kunnen Zorgvuldigheid bleef het parool. Met het beleidscentrum werd overleg gehouden over de berging en om te kunnen identificeren Het identificatie team kwam in actie bij de vondst van een slachtoffer en dan lag het bergingswerk stil. Er zijn aan de achterkant van de flat twee grote containers neergezet waarin de puin werd gedeponeerd. Met zes zeven man werd er naar slachtoffers gezocht. Daarnaast waren er mensen van o.a. de RLD die zochten naar voorwerpen. Ik heb een grote geblakerde koektrommel gezien die overgedragen is aan de politie. Maar ik wist niet wat het was. T.a.v. het houden va toezicht over de afvoer gedroegen wij ons verantwoordelijke onbekende zaken werden aan de politie overgedragen. We dachten eerst dat in de 30-40 flats die getroffen waren dat er 200- 250 slachtoffers zouden zin. Uiteindelijk zijn er 43 slachtoffers geteld. Maar ik denk dat net als de heer Welten ik geen garantie voor dat aantal kan geven. Het is bijna altijd zo dat er restanten van mensen worden teruggevonden. Ik twijfel of het zo is dat het zo heet wordt dat alles verast. Het lijkt mij niet waarschijnlijk dat er een crematoriumeffect zou hebben plaatsgevonden. We konden onder de betonplatten kijken en zagen niets bijzonders. Ik heb geleerd dat prof. Bystyl die Lockerbee heeft onderzocht schat dat er wel tien procent meer slachtoffers zijn geweest dan officieel is gevonden. Ik heb nooit gehoord dat de RIVM een meetwagen ter plaatse had. We wisten van gevaarlijk stoffen niets af, en hadden niet de behoefte om verder te gaan zoeken. Dat er samen met de RLD en ons de afvoer van het puin werd gedaan is niet alle tijd geweest.
De Heer te Broekhorst verklaart een paar uur na de ramp metingen te hebben gedaan op gevaarlijke stoffen en ook uranium met meters daarvoor. Werkten die meters dan wel omdat er wel degelijk uranium aanwezig was in grote hoeveelheden, of hebben zij op de verkeerde plekken gemeten. Weet een chemicus wel waar hij over praat als het om Uranium gaat? Nee, want er schijnt geen kennis op dit gebied te zijn in Nederland.
Eindconclusies van de heer Meijer Parlementaire Enquête Bijlmerramp 1999
Ik dank u wel. Dan is daarmee een einde gekomen aan dit openbaar verhoor en ik verzoek de griffier de heer te Boekhorst uit te geleiden .
Hij meent dat de volgende prangende vragen ontbraken of onwaarheden werden verteld.
|
Overzicht Bijlmer-enquête
Middagzitting, verhoor van A.H. Caron en J.M. Vrakking
Klankbord voor slachtoffers Bijlmerramp
Rubrieken bij de Sociale Databank Nederland
Stichting Sociale Databank Nederland
E-mailadres: sdn@planet.nl
Site adres:
ziezo-19.htm
Westkade 227, 1273 RJ Huizen (NH)
Tel.: (31)-35-5244141 . . . . . Fax: 035-5244142