Onjuistheden in de Troonrede

Huizen, 4 oktober 1996

Hare Majesteit Koningin Beatrix der Nederlanden
Paleis Noordeinde 68
2514 GL 's-Gravenhage

Majesteit,

Enige jaren terug schreef ik U een brief waarin ik aandacht vroeg voor de voortschrijdende ontworteling van velen. Het is nu acht jaar verder en ik constateer dat niet alleen de ontworteling verergerd is, maar zelfs dat onderzoekingen aantonen dat duizenden mensen door verpaupering vroegtijdig overlijden. Het leefmilieu en de inkomenssituatie van honderdduizenden mensen in de Nederlandse binnensteden is inmiddels zodanig verslechterd, dat van een acute noodsituatie gesproken kan worden.

Veelal wordt de verantwoordelijkheid gelegd bij de individu die maatschappelijk en fysiek er aan onderdoor is gegaan. Nooit echter bij politieke en bestuurlijke instanties in ons land. U bent het hoofd van deze natie en de representante van de hoogste vorm van gezag en respect. Juist dit laatste is naar mijn mening in het geding, omdat U met het uitspreken van de troonrede niet alleen het voornemen van de regering hebt uitgesproken - waarvoor u niet verantwoordelijk bent - maar dit wel gedaan hebt vanuit de legitimiteit en respectabiliteit van het koningshuis.

Het respect en de waardigheid van het koningschap lijkt in het geding, omdat U met de troonrede het regeringsbeleid presenteert dat voortborduurt op een bezuinigingspolitiek, waarvan de ogenschijnlijke legitimiteit ontleend wordt aan de Europese integratie. Massaal worden mensen slachtoffer van deze politiek. Een eenduidige verklaring is evenwel nog niet gegeven voor het verschil in levensverwachting, maar men moet toch wel een uitgesproken visie op de maatschappij hebben, om de verantwoordelijkheid bij de groep slachtoffers te leggen; en niet bij het reeds vijftien jaar durende bezuinigingsbeleid.

Het is nu al zover dat bisschoppen als oplossing voor maatschappelijke uitsluiting begrip tonen voor het stelen van voedsel, wanneer men getroffen wordt door de verpauperingspolitiek van deze en vorige kabinetten. Het lijkt eigenlijk te gek voor woorden dat kerkvorsten dit publiciteitswapen moeten hanteren om zowel de media als de politiek te dwingen de armoede onder grote groepen van de bevolking op de agenda te plaatsen. Het is beschamend voor zowel de politieke elite als voor de media om daarop nu pas te reageren. Ik heb overigens Kardinaal Simonis in 1988 al dringend verzocht een kerkelijk protest te laten horen tegen de verarming en verrijking.

Wanneer U een troonrede voordraagt die is gestoeld op feitelijke onjuistheden, dan lijkt mij dat bij constatering daarvan U, als exponent van het politieke voornemen van een consistent bezuinigingsbeleid, zult willen reageren. In het onlangs verschenen rapport van het Centraal Planbureau "Macro Economische Verkenning 1997" staat op pagina 140 dat de Nederlandse staat - anders dan alle andere landen van de Europese Unie - een spaarvermogen heeft opgebouwd van ruim 30% van het Bruto Binnenland Product in het ABP-fonds. Daarnaast wordt op pagina 162 bij de convergentiecriteria van de EMU een staatsschuldquote vermeld van 78% voor 1997.

Dit percentage is pertinent onjuist, omdat de vordering van de staat op pensioengerechtigde ambtenaren in dat voornoemde ABP-spaarfonds niet is verwerkt. Zou dit wel het geval zijn, dan zou de schuldquote met minstens 12 procentpunt lager uitkomen dan in de miljardennota, en dus in uw troonrede wordt vermeld. Die schuldquote wordt kennelijk voor "binnenlands gebruik" kunstmatig hoog gehouden; om de bezuinigingsdoelstellingen in de sociale en collectieve sectoren niet de laten beëindigen in het kader van de globalisering. De regering doet voorkomen alsof er een financieel probleem is voor Nederland bij de toetreding tot de EMU, terwijl dit feitelijk niet waar is. Zoals u weet is de norm voor toetreding tot de EMU van een land, onder de (uiterst arbitraire) voorwaarden van Maastricht, een maximale schuldquote van 60% van het BBP.

Alleen al vanwege het ABP-vermogen valt de staatsschuldquote terug naar hooguit 66% van het BBP; nog daar gelaten dat een staatsschuld sowieso geen probleem vormt, net zo min als enig andere schuld aan een bank of aan een beleggingsmaatschappij, die voortvloeit uit het uitlenen van geld aan derden. Het is onterecht om een schuldquote te hanteren die niet alleen cijfermatig onjuist is, maar waarbij ook nog een beleid wordt voorgestaan dat op basis van diezelfde onjuistheid wordt uitgestippeld, en dat de verpaupering en de tweedeling van de Nederlandse maatschappij verder zal bevorderen. U staat aan het hoofd van deze samenleving die nu naar desintegratie neigt, en waarvoor - naar ik meen - U als vorstin geen verantwoordelijkheid zou moeten dragen; niet alleen inhoudelijk, maar ook niet representatief.

Ik verzoek u, juist vanwege Uw positie, om van de regering een correctie te verlangen van de tekst van de troonrede. Het exploiteren van uw functie door de regering en het politieke krachtenveld daarachter - met een mensonterende bezuinigingspolitiek als doelstelling - lijkt mij voor U volstrekt onacceptabel.

Want hoe men het ook wendt of keert, vele tienduizenden mensen zullen het slachtoffer worden, omdat hun steeds meer voorzieningen en een inkomen wordt onthouden (met verpaupering als rechtstreeks gevolg) vanwege opportunistische motieven. Voor de toetreding tot de Europese Unie wordt de staatsschuldquote misleidend, onjuist en onzuiver als een politiek drukmiddel gebruikt, om de concurrentiepositie van de Nederlandsche industrie nog verder te optimaliseren. De Nederlandse bevolking wordt overspoeld met allerlei drogredeneringen over het grote gevaar dat allerlei collectieve voorzieningen niet betaalbaar zouden zijn.

De onzuiverheid van de argumenten is eenvoudig aan te tonen, met verwijzing naar de o.a. in het jaarverslag van de Nederlandsche Bank NV geregistreerde spaarvermogens. Meer dan tweemaal het binnenlands product per jaar staat nu al op spaarrekeningen. De AOW kost nog geen kwart van het bedrag dat alleen aan rente wordt bijgeschreven op de spaarsaldi. Te beweren dat de gezondheidszorg, onderwijs, huisvesting en werkgelegenheid niet te financieren zijn, is een van de allergrootste leugens uit onze tijd. U zou daar afstand van moeten nemen, en ik denk dat u nu het middel hebt aangereikt gekregen, om in navolging van de bisschoppen te kiezen voor de economisch zwakkeren in de samenleving, juist vanuit uw positie van vorstin. Koningin Elizabeth van Engeland blijkt nogal wat weerstand te hebben geboden tegen het neoliberale beleid van het conservatieve regiem. Misschien is ook voor u het moment gekomen om iets dergelijks te doen.

Afsluitend verzoek u met klem deze brief onder geen beding aan een ambtelijke of ministeriële afhandeling over te laten. Het is op voorhand evident dat vanuit ambtelijke en politieke hoek geen adequate reactie te verwachten is. Natuurlijk ben ik bereid om een en ander toe te lichten, maar indien U direct toegang wilt verkrijgen tot meer onderwerpen die hierop betrekking hebben, dan kunt U op internet de site van stichting SOCIALE DATABANK NEDERLAND bezoeken op adres: sdnl.nl (Met het zoeken naar het woord: GELDPOLITIEK komt men ook direct op de homepage van SDN)

Met respect,

R.M. Brockhus
Westkade 227
1273 RJ Huizen
035-5244141

Postadres: Postbus 20016
2500 EA Den Haag
tel.: 070-3308888
e-mail: postbus@kabinetderkoningin.nl

Algemene Beschouwingen over de troonrede en de: bisschoppelijke oproep

Stichting Sociale Databank Nederland
E-mailadres: sdn@planet.nl
Internet site: beatrix.htm
Westkade 227, 1273 RJ Huizen (NH)
Tel.: 06-17125374

Disclaimer