Via Babylon vertaler de Mossad op bezoek in uw computer?

Woord voor woord lezen en vertalen, zonder kennis van gezegden en uitdrukkingen

Door Rob Brockhus (webmaster Sociale Databank Nederland)
Onlangs kreeg ik van de redactie van Computer Thuis in Bedrijf een uitnodigingskaart voor een persconferentie, waar een nieuw vertaalprogramma met de naam BABYLON zou worden gepresenteerd. Als ontwerper van een soortgelijk en gelijknamig programma onder DOS was ik natuurlijk hoogst geïnteresseerd in deze Windows-applicatie.
Babylon is ontwikkeld door Babylon Ltd., een lid van de Mashov Groep. © 1997.
Voor contact:
info@babylon.co.il, Fax: +972-3-5389403
Babylon Development Team, Babylon Ltd.
Haplada 3
Or-Yehuda 60218
Israël

De ontvangst in Krasnapolsky in Amsterdam was wat je noemt groots opgezet. In een zaal (die door een man of twaalf van diverse media was bezet) werd aan de aandachtige journalisten een uitleg gegeven over dit voor iedereen altijd gratis te downloaden programma. Een groot videoscherm aan de muur gaf een perfecte weergave van wat erop de computer te zien was. De introductie werd vanwege de Israëlitische achtergrond van de twee presenterende dames in het Engels gegeven.

Getoond werd hoe met een OCR-techniek (optische karakter herkenning) vanaf een windows-scherm elk woord dat in het Engels geschreven was met een klik op de rechter muisknop met een verklarende vertaling naar het Nederlands werd getoond. Zoals u kunt zien geeft het woord 'Krasnapolsky' een code van onbekend woord, omdat in het Engels dat woord niet voorkomt, ondanks de drie miljoen woordingangen die deze vertaler heeft. Ik vind het woord vertaler eigenlijk niet zo goed omdat het meer een dynamisch elektronisch woordenboek is met OCR schermuitlezing. De demonstratie liet zien dat bij installatie een taal gekozen kon worden vanuit het Engels naar de (meestal) eigen taal van de gebruiker. Er zijn nu al zeven talen beschikbaar. Nederlands, Frans, Duits, Hebreeuws, Italiaans Japans en Spaans.

Overzicht van Babylon
Babylon is een applicatie voor on line "op-het-scherm" vertaling van tekst in Windows applicaties. Het is de ideale hulp voor gebruikers van een op tekst gebaseerde Engelse Windows applicatie, zoals een Internet Bladeraar, een encyclopedie of zelfs de instructies van het laatste hippe spel, voor hen waarvoor Engels niet de moedertaal is.
Wanneer u zo een tekst leest en een woord tegenkomt dat u wilt vertalen, zal een enkele klik met de muis de vertaling in een venster direct boven het woord in de door u geselecteerde taal geven. Er zijn geen gecompliceerde vingeroefeningen vereist, er zijn geen woordenboek vensters die de helft van uw tekstgebied bedekken, en er hoeft niet te worden getypt
Babylon herkent automatisch het woord dat wordt aangewezen, onafhankelijk van de gebruikte toepassing; het zoekt de vertaling op en toont het op een manier die hinder bij het lezen zo veel mogelijk voorkomt. Om uw begrip van de tekst nog te verbeteren, controleert Babylon automatisch of het te vertalen woord in de context van een uitdrukking voorkomt, en indien dit het geval is zal Babylon u hiervan op de hoogte stellen en u in staat stellen met een enkele klik van de muis de vertaling van deze uitdrukking te bekijken.
Het gebruik van Babylon
Bij het starten van Babylon, zult u een klein pictogram in de rechter onderhoek van het scherm zien verschijnen. Dit is de Babylon controleknop en u kunt hiermee de verschillende modes en opties beheersen. Babylon is dan reeds actief. Om een woord op het scherm te vertalen, moet u alleen de muiscursor bovenop het woord plaatsen en met de rechter muisknop te klikken. Babylon zal het woord lezen, het analyseren en een vertaalvenster erboven tonen. Om een ander woord te vertalen, plaats de cursor erop, klik met de rechter muisknop, enzovoorts.
Het vertaalvenster is zodanig geplaatst, dat het zo min mogelijk het lezen zal hinderen, maar indien u dit wilt kunt u het ook met één klik verbergen.
In het geval dat het aangewezen woord zich niet in het woordenboek bevindt, als het lezen van het woord mislukt is, of als het woord wel bestaat, maar verkeerd is gespeld, zal Babylon een klein bewerkingsvenster tonen, dat de te lezen tekst bevat. Deze tekst kunt u nu bewerken en corrigeren; daarna drukt u op Enter voor de vertaling door Babylon.
Indien u de rechter muisknop een tijdje voor de normale functies wilt gebruiken, kunt u Babylon uitschakelen door op de Babylon controleknop te klikken. Het pictogram wordt dan grijs van kleur en geeft hiermee aan, dat Babylon in de "wachtmode" is en niet vertaalt. Nog een klik op de controleknop maakt Babylon wederom actief.
Waarneming van uitdrukkingen
Eén van de slimme eigenschappen van Babylon is het bieden van de Waarneming van uitdrukkingen. Woord voor woord lezen en vertalen, zonder kennis van gezegden en uitdrukkingen, geeft u niet altijd het juiste begrip van de tekst. Hier is Babylon u behulpzaam.

Elke keer dat u op een woord klikt, zoekt Babylon automatisch naar de context waarin het woord voorkomt, en controleert of het deel is van een uitdrukking. Indien dit het geval is, zal onder het hoofd vertaalvenster een extra tekstvak verschijnen, dat de gevonden uitdrukking bevat. Indien u nu de vertaling van de volledige uitdrukking wilt zien, behoeft u slechts de cursor over het vak met de uitdrukking te plaatsen en
met de muisknop te klikken. De vertaling van de uitdrukking komt nu in de plaats van het vertaalvak.
Voorbeeld: Veronderstel dat de onderstaande zin in uw tekst voorkomt
With an inflation this high, a wage earner can barely make ends meet

Bij een woord-voor-woord vertaling, zal "make ends meet" een moeilijk te begrijpen tekst zijn. Klik nu op een van deze drie woorden. Waar u ook in de uitdrukking klikt, Babylon zal nu de uitdrukking herkennen. En zelfs als de uitdrukking niet in de basisvorm voorkomt maar is samengesteld, zoals in "making ends meet", zal Babylon dit nog steeds herkennen. Tip: het is ook mogelijk een uitdrukking te vertalen door deze in het bewerkingsvenster, dat verschijnt als er geen tekst wordt gelezen, in te voeren. Let op, dat dan alleen een exacte uitdrukking (d.w.z. in de basisvorm) vertaald kan worden.
Problemen oplossen
V: Veronderstel, dat een bepaalde combinatie van woorden in de tekst een uitdrukking is, maar deze is verdeeld over twee regels. Hoe kan men Babylon dit laten waarnemen ?
A: Babylon zoekt slechts op de huidige regel naar uitdrukkingen. Wijzig in het door u beschreven geval de breedte dan het venster, zodat alle relevante woorden zich op een regel bevinden en probeer van opnieuw.
V: Ik probeerde een woord te vertalen en Babylon "deelde" het in tweeën en toonde slechts van de helft de vertaling. Wat is hiervan de reden ?
A: Als het woord dat door Babylon wordt herkend niet in het woordenboek voorkomt, is een van de mogelijkheden dat Babylon controleert, dat in dit geval een spatie in het woord is vergeten en dat hierdoor twee woorden met elkaar zijn verbonden. Babylon tracht dan het niet-herkende woord te verdelen en als de helft van het woord in het woordenboek voorkomt, zal Babylon de vertaling van het herkende gedeelte van het woord geven, in plaats van een foutbericht.
V: Hoe maak ik een update van mijn versie van Babylon?
A: Om het downloaden voor u te vereenvoudigen, bepaalt Babylon het minimum aantal vereiste modules voor de upgrade van uw versie. Kies "Babylon Upgrade" in het menu, en Babylon zal uw bladeraar activeren en u automatisch naar de benodigde update pagina brengen.
Tip: Indien u wilt, dat steeds het openingsscherm verschijnt als Babylon wordt gestart, kunt u dit in het Configuratie menu aangeven.
Tip: Indien u Babylon voor een enkele klik wilt uitschakelen (bijvoorbeeld: om een specifiek menu programma te openen), kunt u dit doen zonder de actieve modus te verlaten, en tijdens het klikken de Shift toets ingedrukt te houden.
De Mossad straks te gast in je computer?
En dan de communicatie tussen de gebruiker van het programma en de producent van de steeds uitgebreider wordende database. Ook dit heeft men geautomatiseerd. Maar de proef om deze functie uit te testen mislukte, omdat in deze versie de internetadressering kennelijk niet klopt. Achteraf ben ik daar niet zo rouwig om, omdat ik vind dat dit een te gevaarlijke faciliteit verstrekt aan de uitgeverij in Haifa. Op de persconferentie stelde ik de vraag of het niet hoogst onverantwoordelijk is om de nieuwe database automatisch elke dertig dagen te downloaden, tegelijk met het automatisch uploaden van de suggesties en nieuwe woorden van de gebruiker, om zo de internationale database uit te breiden?
Op het eerste gezicht lijkt het een fantastische techniek, en dat is het ook. Maar het is even zo goed gevaarlijk wanneer je in je computer laat snuffelen door een vreemde. Wie garandeert mij dat er geen geheime agent van de Mossad zit mee te loeren naar de gegevens die ik strikt voor mijzelf wil houden? De koppeling van de bestanden is al een ernstig beladen onderwerp, zodat je wel twee keer na moet denken om te besluiten ook buitenstaanders toegang te verschaffen tot je eigen computersysteem.

Ik wil niet moeilijk doen, maar een mooiere manier van bedrijfsspionage lijkt mij niet denkbaar. Dit laatste dan als een ongewenste optie die je ongemerkt en ongewild bij de gratis toepassing toelaat. Vandaar dat ik toch wel tevreden was met het bovenstaande bericht: Not Found
Voor mensen die niet een elektronisch woordenboek zoeken, maar een dynamische vertaler kunnen deze eveneens onder de naam BABYLON bij de Sociale Databank Nederland vinden en downloaden, maar met het verschil dat dit programma onder DOS werkt of in een DOS-shell in Windows en hele teksten in een keer kan verwerken. Juridisch is deze vertaler volkomen onbruikbaar, maar cultureel zeer zeker. Probeer maar babylon/babylon.exe
Jammer is wel dat het Israëlisch programma niet over een DOS-box heen leest, want dat zou echt fantastisch zijn; de Babylon tekstvertaler combineren met de Babylon woordvertaler. Mijn test hield echter op bij de rand ervan.
Rob Brockhus,
webmaster / redacteur Sociale Databank Nederland op http://www.sdnl.nl

Terug naar het begin